Με αφορμή την αυριανή εμφάνιση των Regressverbot μαζί με τους Selofan στην Death Disco, μιλήσαμε μαζί τους σε μια συνέντευξη εφ' όλης της ύλης.
1. Regressverbot, Music For Ordinary Life Machines. Το όνομα σας αποπνέει ένα δυστοπικό ρομαντισμό. Τι σημαίνει ακριβώς και από που προήλθε η ιδέα για αυτό;
Regressverbot σημαίνει χοντρικά “απαγόρευση επιστροφής”. Αυτό βέβαια στην καθομιλουμένη, γιατί στην πραγματικότητα είναι ένας τεχνικός όρος της θεωρίας του ποινικού δικαίου σχετικά με την αιτιότητα, που μικρή σημασία έχει η ειδικότερη έννοιά του. Το σημαντικό είναι ότι είχα να γράψω μια διπλωματική εργασία πάνω στην αιτιότητα, ήταν καλοκαίρι, έξω ζέστη, μέσα μοναξιά, έσκαγα κυριολεκτικά και μεταφορικά και ...τσουπ, γεννήθηκε η εμμονή για τα συνθεσάιζερ, νεύρωση κανονική. Άρχισα να παραγγέλνω συνθεσάιζερ της δεκαετίας του 80. Ακόμα και σήμερα όταν ζορίζομαι ψάχνω συνθεσάιζερ στο ίντερνετ. Ντροπή.
Ο τεχνικός αυτός όρος άρχισε λοιπόν να συμβολίζει αυτήν τη μικρή εξέγερση. Βρέθηκε ένας όρος στα νομικά που κρύβει λίγη ποίηση, “απαγορεύεται η επιστροφή”, “δεν υπάρχει επιστροφή”, όλες αυτές οι μεγάλες κουβέντες που λέμε είτε σε στιγμές πίεσης, είτε σε στιγμές μέθης. Και πράγματι, η εργασία αναβλήθηκε επί ένα χρόνο, αρχισα να γράφω τα πρώτα τραγούδια, μετά γνώρισα την Αγνή, μετά προστέθηκε και ο φίλος μου ο Χρήστος... Μάλλον αυτό το όνομα βρίσκεται στην πλευρά του ρομαντισμού που αναφέρεις.
Το υπόλοιπο βρίσκεται στην αντίθετη πλευρά, δεν είναι δυστοπικό, χειρότερα, είναι αντιουτοπικό και πρέπει να γράφεται με μικρή γραμματοσειρά σαν τις παρενέργειες στα φάρμακα. Έχει να κάνει με την επίγνωση της πραγματικότητας και των ορίων της. Και μάλιστα έχει να κάνει με τις ιδιαίτερες συνθήκες της Θεσσαλονίκης, αυτών των δυσανάλογα μεγάλων Σερρών, αυτής της σύγχρονης ενσάρκωσης της Πρέβεζας του Καρυωτάκη. Εδώ δεν αλλάζει σχεδόν τίποτα. Και δεν υπάρχει η δυνατότητα να αφοσιωθείς αποκλειστικά σε κάτι. Δεν μπορείς να εξειδικευτείς σε έναν συγκεκριμένο ρόλο, σε μια συμπαγή ταυτότητα, να πεις π.χ. με ενδιαφέρει η επιστήμη, ή θέλω να κάνω καριέρα στο επάγγελμά μου ή θα αφοσιωθώ στην φιλοσοφία ή... στο μίνιμαλ γουέηβ. Όλα κάποια στιγμή συναντούν ένα όριο, μετά το οποίο δεν πάει παραπάνω και είσαι υποχρεωμένος να ασχοληθείς ταυτόχρονα και με κάτι άλλο. Δεν σηκώνει η κοινωνική δομή την εξειδίκευση, όπως π.χ. δεν σηκώνει έναν πυρηνικό φυσικό το Κόσσοβο, πρέπει ταυτόχρονα να σκάψει και κανά χωράφι. Άλλωστε δεν υπάρχουν εδώ και οι κλειστές κοινότητες των μεγαλουπόλεων που σχηματίζονται βάσει κοινών ενδιαφερόντων κλπ . Συναναστρέφεσαι με κόσμο ο οποίος μπορεί να παραμένει ο ίδιος εδώ και δεκαετίες. Είναι παρόντες στη ζωή σου οι γονείς σου, οι παλιοί συμμαθητές σου, οι πρώτοι σου έρωτες κλπ. Μπορεί να συναντήσεις τη μισή ζωή σου σε μια μέρα. Κάτι σαν τη μέρα της μαρμότας.
Η ανταπόκριση σε όλες αυτές τις αντιφατικές εκκλήσεις σε κάνουν εν τέλει ordinary, σκοτώνουν οποιαδήποτε φαντασίωση. Παίρνεις μια αποστασιοποίηση απ' ό, τι κάνεις, αποκτάς μια ειρωνική και αυτοσαρκαστική διάθεση. Αυτό το συναίσθημα που σχετίζεται νομίζω με την επαρχία, το εξέφρασαν πολύ ωραία οι Χειμερινοί Κολυμβητές. Τα κομμάτια τους είναι μικρές σκανδαλιές που κάνουν φίλοι για να ξεσκάσουν πριν επιστρέψουν στην κανονικότητα, μοιάζουν λίγο με τις φάρσες στην ταινία “Εντιμότατοι Φίλοι μου”. Άκου το τραγούδι τους “Δακοκτόνοι”.
2. Δεν σας κρύβουμε, υπήρξε αγωνία όταν μάθαμε για τη διάλυση σας πέρυσι. Και αντίστοιχα χαρά για την επανένωση. Τι σας έπεισε να συνεχίσετε και ποια είναι τα σχέδια σας από εδώ και πέρα;
Δεν υπήρξε ακριβώς διάλυση. Απλώς δεν γράφαμε τραγούδια, ξενοικιάσαμε το στούντιο, λέγαμε όχι σε προτάσεις για λάιβ και δεν βρισκόμασταν... Δεν το λές και διάλυση! Ο λόγος πάντως ήταν ότι δουλεύαμε και δεν υπήρχε χρόνος. Όπως και τώρα, δεν είναι ακριβώς επανένωση. Απλώς ανταποκριθήκαμε σε δύο απανωτές προτάσεις για λάιβ. Άλλωστε ο Χρήστος έφυγε πλέον οριστικά στο εξωτερικό. Μια απώλεια αναντικατάστατη. Γενικά είμαστε αρκετά αναποφάσιστοι για να πάρουμε οριστικές αποφάσεις. Και βέβαια δεν υπάρχει απολύτως κανένα συγκεκριμένο σχέδιο για το μέλλον όπως δεν υπήρξε ποτέ. Είμαστε κάπως μπλεγμένοι σε όλο αυτό, σε μια κατάσταση απορίας.
3. Είναι κοινή πρακτική για τα minimal wave και darkwave μουσικά σχήματα να ντύνουν τη μουσική τους με πλάνα αρχείου, πλάνα από κινηματογράφο και ντοκιμαντέρ. Στην περίπτωση σας διακρίνουμε ότι έχετε επιμεληθεί άψογα τα βίντεο σας καθώς επίσης χρησιμοποιείτε ένα στιγμιότυπο από το North by Northwest του Hitchcock ως εικόνα προφίλ στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Αποτελεί για εσάς πηγή έμπνευσης η έβδομη τέχνη; Θα σας ενδιέφερε να γράψετε μουσική για κινηματογράφο;
Δεν νομίζω ότι είναι και τόσο καθοριστική πηγή έμπνευσης ο κινηματογράφος στη μουσική μας. Ίσως ασυνείδητα. Η πρακτική αυτή με τα βιντεάκια έγινε τυχαία, γιατί δεν μπορούσα να ανεβάσω τα τραγούδια με μια απλή φωτογραφία στο πρόγραμμα που χρησιμοποιούσα. Τα βίντεο είναι συνήθως πλάνα αρχείου, κάτι παλιά πλάνα από καράτε σοβιετικό, κάτι πλάνα από μουσεία με αυτόματα παιχνίδια, κάτι διαφημιστικά μιας εταιρίας τρένων, μπαλέτο πολύ... Ευτυχώς είναι λίγα τα αποσπάσματα από ταινίες γιατί απ' ότι διαπιστώσαμε η επιλογή αυτή πληρώνεται. Το τραγούδι decline κατέβηκε γιατί αντέδρασε η εταιρία που εκμεταλλεύεται εμπορικά την ταινία “possession” του Ζουλάφσκι και έκτοτε δεν ξανανέβηκε ποτέ. Πάντως θα μας ενδιέφερε να γράψουμε μουσική για κινηματογράφο ναι. Όποιος αποφασίσει να κάνει ρημέικ της ταινίας liquid sky να μας έχει υπόψη του.
4. Το κομμάτι Ivory Beat Wax αποτελεί έναν από τους πιο ωραίους φόρους τιμής στη Delia Derbyshire. Ποιοι καλλιτέχνες έχουν επηρεάσει περισσότερο τη μουσική σας και ποιους σύγχρονους καλλιτέχνες ξεχωρίζετε;
. Oι Αviador dro αποτελούσαν μεγάλη έμπνευση, είχαμε φτιάξει μάλιστα και ένα ωραίο τραγούδι στα ισπανικά, αλλά δεν προλάβαμε να το βγάλουμε. Και ο Snowy red. Και κάποια γερμανικά συγκροτήματα, κυρίως λόγω του ότι χρησιμοποιούσαν λίγα συνθεσάιζερ και απλές μελωδίες. ´Οπως, π.χ. οι Sugalo και οι der kuenftige Musikant. Δεν άσκησαν όμως επιρροή άμεση διότι όλα αυτά τα συγκροτήματα είναι πολύ ιδιαίτερα και είναι αδύνατον να τα μιμηθείς όσο και αν προσπαθήσεις. Απλώς δείχνουν το δρόμο. Και βέβαια ελληνικά συγκροτήματα, οι Χωρίς Περιδέραιο, οι Αντί, οι Κλόουν. Οι Στέρεο Νόβα που δυστυχώς ή ευτυχώς επηρεάζουν οποιονδήποτε δοκιμάζει να βάλει ελληνικό στοίχο πάνω σε ηλεκτρονική μουσική.
Από σύγχρονους καλλιτέχνες, οι medio mutante ξεχωρίζουν. Γνήσιο ταλέντο. Το γεγονός δε ότι διαλύθηκαν πριν κυκλοφορήσουν κάποιον δίσκο τους δίνει κι ένα ηθικό μεγαλείο. Από την εγχώρια σκηνή μας αρέσουν όλα τα συναφή συγκροτήματα. Human puppets, wave tank, phoenix catscratch, strawberry pills, selofan, melatonini, οδός 55 όλοι κάναν κάτι σημαντικό και διαφορετικό. Ιδιαίτερα είχαμε ευχαριστηθεί το live με τους εμφιαλωμένους εραστές, τους les miserables και τον tango mangalore. Tότε είχαμε κατέβει πρώτη φορά στην Αθήνα και είχαμε πάθει πλάκα. Απίστευτες μουσικές. Cold wave με γαλλικό στίχο οι miserables, κάτι απόκοσμο ο Tango Mangalore κάτι εξωπραγματικά οι εμφιαλωμένοι εραστές. Για λίγο χρονικό διάστημα υπήρξε σκηνή στην αθήνα.
5. Ακούγοντας το homage to miltos sahtouris μας γεννάται η ερώτηση γιατί διαλέξατε αυτόν; Τι σας εμπνέει από το έργο του;
Προσωπικά δύο έλληνες ποιητές με τραβούσαν ιδιαίτερα, ο Σαχτούρης και ο Εμπειρίκος. Και για τον Εμπειρίκο είχα φτιάξει ένα κομμάτι αλλά δεν το ηχογράφησα, ίσως στο μέλλον... Αλλά ο Εμπειρίκος σε κρατάει σε μια απόσταση, λίγο η καθαρεύουσα, λίγο αυτός ο μεγαλοαστικός και ευρωπαϊκός του αέρας... Δεν μπορείς να ταυτιστείς τόσο εύκολα. Ήταν και ψυχαναλυτής, μην το ξεχνάμε, ήθελε να κρατάει τις αποστάσεις του. Ο Σαχτούρης αντίθετα, είναι γλυκύτατος. Είναι οικείος, έχει έναν εξομολογητικό χαρακτήρα και εκφράζει μια ήττα στα ποιήματά του... Τον φαντάζομαι έτσι και στη ζωή του, ταλαιπωρημένο, νουάρ, να τον κυνηγάει πάντα ο προσωπικός του καμπουράκος, μια ελληνική εκδοχή του Μπένγιαμιν. Η ταλαιπώρια σε τέτοια υπερβολική δόση δεν είναι μιζέρια, είναι μαύρο χιούμορ. Όπως στον “Οιδίποδα”, ή στην “Αγία Χ”. Υπάρχει και ένα καταπληκτικό βίντεο από το αρχείο της Ερτ3 όπου ο ίδιος, στα τελευταία του, ενσαρκώνει πλήρως αυτόν τον ρόλο. Απαντάει στις ερωτήσεις με γκρίνια, μονολεκτικά, αρνείται να διαβάσει ποιήματά του... Θέλεις να γελάσεις και να κλάψεις ταυτόχρονα.
6. Τελευταία γίνονται διάφορες ενέργειες υπέρ των φυλακισμένων απεργών πείνας. Ποια η γνώμη σας για τις διεκδικήσεις των απεργών και πως κρίνετε τις αλληλέγγυες ενέργειες?
Η αλήθεια είναι ότι δεν κατάλαβα ποτέ γιατί ερωτάται στους μουσικούς η θέση τους για μείζονα κοινωνικά ζητήματα, ειδικά όταν άλλοι παίζουν το κεφάλι τους γι αυτά. Ο μουσικός και “ο καλλιτέχνης” ευρύτερα δεν είναι το “υποκείμενο-που-υποτίθεται-ότι-γνωρίζει” (αυτό είναι ο ψυχαναλυτής!). Είναι ένας άνθρωπος με ιδιαίτερα κοινωνικά προνόμια από τη στιγμή που έχει την ελευθερία -από άποψη χρήματος, χρόνου κλπ.- να εκφραστεί, ενώ η πλειοψηφία της κοινωνίας ματώνει στα δεκάωρα. Ακόμα και γι αυτήν τη μικρή ελευθερία σε τέτοιους καιρούς θα πρεπε να νιώθει κανείς λίγο άβολα, όπως ακριβώς άβολα ένιωθε και ο -αναρχικός τότε- Βικτόρ Σερζ όταν η γενιά του ξεκληριζόταν στον Α παγκόσμιο πόλεμο και αυτός βρισκόταν -άδικα, αλλά ασφαλής- στη φυλακή. Με αυτά δεν υπερασπίζομαι την “ισότητα στη βαρβαρότητα” - καλά κάνουν κάποιοι άνθρωποι και ξεφεύγουν από τη μοίρα που επιφυλάσσεται για την πλειοψηφία- αλλά οκ, οι άνθρωποι αυτοί δεν είναι σαμάνοι, δεν χρειάζεται να τους αντιμετωπίζουμε σαν ιερά τέρατα που πρέπει να καθαγιάσουν τους αγώνες μας. Ειδικά αν δει κανείς ποιο είναι το κοινό που διψάει για μουσική και αγοράζει δίσκους, ηλικιακά και ιδεολογικά, μου φαίνεται πολύ σπάνιο να πει κάποιος μουσικός “δεν είμαι με τους κοινωνικούς αγώνες”. Πρέπει να είσαι ο Νταλάρας, ή η Σώτη ή κάτι τέτοιο τέλος πάντων. Αυτή η άρνηση δε των τελευταίων να αποδεχτούν αυτόν τον ρόλο, μου φαίνεται ιδιαίτερα συμπαθής. Σπάει τη μεταβίβαση.
Παρόλα αυτά και σε πλήρη αντίφαση με τα παραπάνω, θα απαντήσω στην ερώτηση, χωρίς να απαντάω ως μουσικός. 'Αλλωστε τα συνθεσάιζερ παίζουν σε μεγάλο βαθμό από μόνα τους, εγώ δύο τρία πλήκτρα πατάω.
Καταρχήν από θέση αρχής τάσσομαι υπέρ οποιουδήποτε απεργού πείνας. Αυτό άλλωστε είναι και το χαρακτηριστικό του συγκεκριμένου μέσου πάλης, είναι το έσχατο μέσο, σε αναγκάζει να πάρεις θέση υπέρ ή κατά χωρίς ενδιάμεσες διακυμάνσεις. Για αυτό καλό είναι κιόλας να μην σχετικοποιείται για ψίλου πήδημα.
Δεύτερον, τα αιτήματα της συγκεκριμένης απεργίας πείνας είναι δίκαια. Οι διατάξεις για την εγκληματική και την τρομοκρατική οργάνωση, η λήψη και χρήση του dna ως αποδεικτικού μέσου έχουν δεχθεί έντονη κριτική και εντός της ίδιας της θεωρίας του Ποινικού Δικαίου ως διατάξεις που παραβιάζουν τα θεμέλια του φιλελεύθερου ποινικού δόγματος και καταστρατηγούν το Κράτος Δικαίου. Αν βάλεις και τις φυλακές τύπου γ' στο κάδρο, έχεις τους βασικούς πυλώνες του “Ποινικού Δικαίου του εχθρού”, μιας εξαιρετικής φύσης ποινικής αντιμετώπισης που επιφυλάσσει το κράτος στους εχθρούς του, πλάι στην “κανονική” ποινική νομοθεσία που επιφυλάσσει στους πολίτες που απλώς παραστράτησαν μεμονωμένα και δύνανται να σωφρονιστούν. Και μάλιστα ο τρόπος με τον οποίο αποδίδεται η ταμπέλα του εχθρού είναι μάλλον χειρότερος και από τις σκοτεινότερες εποχές της ανθρωπότητας. Κατά τον C. Schmitt, η έννοια του εχθρού αποδιδόταν αποκλειστικά σε σύνολα ανθρώπων, όταν αυτά αποκτούσαν πλέον τη δύναμη να αμφισβητήσουν ευθέως την κρατική κυριαρχία, το κρατικό μονοπώλιο της βίας. Οι συμβουλιακοί κομμουνιστές στη Γερμανία, π.χ., δεν γινόταν να αντιμετωπιστούν πλέον με τους συνήθεις νομικούς κανόνες, διότι είχαν την δύναμη να αμφισβητήσουν την ίδια την κρατική εξουσία που επιβάλλει τους κανόνες, μπορούσαν λοιπόν να αντιμετωπιστούν μόνο με τη βία. Αυτή ήταν περίπου η έννοια του εχθρού στον Schmitt. Αφορούσε οργανωμένα σύνολα σε ακραίες και οριακές καταστάσεις, τον “δημόσιο” εχθρό σε συνθήκες επανάστασης για να το θέσουμε σχηματικά. Τώρα, εχθρός που χρήζει ειδικής αντιμετώπισης, είναι αυτός τον οποίον ορίζουν οι αντίστοιχες ποινικές διατάξεις ως τέτοιον. Παρατηρείται δηλαδή μια “κανονικοποίηση” και μια “ιδιωτικοποίηση” της έννοιας του εχθρού από το δημόσιο εχθρό, υπό την έννοια που προαναφέρθηκε, προς το εκάστοτε μεμονωμένο άτομο που ορίζει ο νόμος σήμερα. Τώρα οι εξαιρέσεις αφορούν τους “τρομοκράτες¨” και το οργανωμένο έγκλημα, αύριο μπορεί να αφορούν και άλλους. Ο ασκός του αιόλου έχει ανοίξει. Γι αυτό και η συγκεκριμένη απεργία αφορά το σύνολο της κοινωνίας.
Άλλωστε, όλα αυτά τα γνωρίζει και τα έχει επισημάνει από καιρό και ο νυν υπουργός δικαιοσύνης, ο Παρασκευόπουλος, ένας εξαιρετικά προοδευτικός θεωρητικός του ποινικού δικαίου και ευρύτερα. Μάλιστα, στην νομοπαρασκευαστική επιτροπή για τον τρομονόμο, το 2001 αν δεν κάνω λάθος, μέλος ήταν και ο νυν υπουργός και παραιτήθηκε εκφράζοντας ρητά τη διαφωνία του. Έχεις δηλαδή για πρώτη φορά τη θεσμική αρχή να ταυτίζεται, τουλάχιστον σε επίπεδο θέσεων, με τους από κάτω.
Στην πραγματικότητα όμως κατάργηση αυτών των διατάξεων είναι πιο απίθανη και από την “κατάργηση των μνημονίων”. Οι διατάξεις αυτές είναι προϊόν διεθνών και ευρωπαϊκών υποχρεώσεων της Ελλάδας κατόπιν συμβάσεων που έχει υπογράψει. Μάλιστα, η τάση διεθνώς είναι προς την αντίθετη κατεύθυνση, αυτή της ακόμα μεγαλύτερης διεύρυνσης της καταστολής στους συγκεκριμένους τομείς. Φοβάμαι δηλαδή ότι από τη στιγμή που τα συγκεκριμένα αιτήματα είναι μάλλον απίθανο να ικανοποιηθούν η συγκεκριμένη απεργία είτε θα αποτύχει τουλάχιστον ως προς τους στόχους που θέτει, είτε θα έχει νεκρούς.
7. Μπορεί να έχετε έδρα στη Θεσσαλονίκη αλλά έχετε τεράστια απήχηση στο Αθηναϊκό κοινό το οποίο ανυπομονεί για τη συναυλία το Σάββατο. Πως αισθάνεστε για το πρώτο σας λάιβ στην Αθήνα μετά απο καιρό;
Τεράστια απήχηση; Μη λες τέτοια αγχωνόμαστε.
Για περισσότερες πληροφορίες για την μπάντα στην σελίδα τους στο facebook εδώ.
Για πληροφορίες για την συναυλία εδώ.
Οι ερωτήσεις είναι του Κωνσταντίνου Τσακμάζ και του .
