Το 1980, κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Κάκτος το βιβλίο του Εμμανουήλ Παπαζαχαρίου Η Πιάτσα. Εκεί, ο συγγραφέας προσεγγίζει με ανθρωπολογικό βλέμμα διάφορα κέντρα του λαϊκού πολιτισμού, όπως η Αγορά, το Παζάρι, το Καφενείο, το Σινεμά, η Αλάνα, αλλά και ποικίλες λαϊκές πρακτικές, όπως η τέχνη του παζαρέματος ή το τάβλι.
Μέσα από τις αναλύσεις του, ο Παπαζαχαρίου, κατά κόσμον Ζάχος, αναδεικνύει την προσαρμοστικότητα, τη ρευστότητα, την ευελιξία, την επινοητικότητα και την αποτελεσματικότητα που ενέχουν διάφοροι λαϊκοί τρόποι να γίνονται τα πράγματα, τρόποι που βασίζονται στην αυθόρμητη κοινωνικότητα και έρχονται σε αντίθεση με τους κεντρικούς κρατικούς σχεδιασμούς. Αυτό, φυσικά, σημαίνει ότι και οι ανθρωπολογικοί τύποι που διαμορφώνονται στην Πιάτσα, τα υποκείμενα που χτίζονται εκεί, είναι πολύ διαφορετικά από τα αντίστοιχα που μορφοποιούνται μέσα από τις γραφειοκρατίες, παλιού ή νέου τύπου.
Όπως γράφει ο ίδιος ο συγγραφέας, η Πιάτσα είναι χώρος, είναι χρόνος, είναι παράδοση ηθών και εθίμων, είναι καθημερινή πράξη και ζωή, είναι πολιτισμός ολόκληρος. Πρόκειται για μια πρακτική πλατφόρμα μεσολάβησης, που κρατάει κάτι από τον κοινοτισμό και κάτι από τη μεγάλη κοινωνία, έτσι ώστε να μη χρειάζεται να καταφύγει στις γραφειοκρατικές αφαιρέσεις προκειμένου να οργανώσει την καθημερινή ζωή.
39 (!) χρόνια μετά την έκδοση του βιβλίου, οι άνθρωποι της Ομάδας Αυτομόρφωσης του Αυτοδιαχειριζόμενου Στεκιού Πέρασμα επανανακάλυψαν αυτό το σημαντικό έργο και θα προσπαθήσουν να το συνδέσουν με τα ενδιαφέροντά τους σχετικά με την κριτική της γραφειοκρατίας και του κράτους. Έτσι, διοργανώνουν μια συζήτηση με τον συγγραφέα την Παρασκευή 1 Φεβρουαρίου, στις 20:30, στον χώρο του Περάσματος (Ζωοδόχου Πηγής και Ισαύρων).
Να τι γράφουν στο εισαγωγικό κειμενάκι για την εκδήλωση:
Για τι πράγμα μιλάμε όταν μιλάμε για την πιάτσα; Για ένα παρωχημένο κατάλοιπο άλλων εποχών; Μια γραφική συνάθροιση οπισθοδρομικών, απρόθυμων να ακολουθήσουν τα εκάστοτε νέα ήθη; Πoια η σχέση της με τους επίσημους θεσμούς του κράτους και της αγοράς, με τη γραφειοκρατία και τους επαγγελματίες; Και ποιοι είναι οι άνθρωποί της; Οι άνθρωποι της πιάτσας; Μάγκες και μάγκισσες, ρεμπέτες και ρεμπέτισσες όλου του ντουνιά; Ένα άλλο όνομα για τους μικροαστούς και τους νοικοκυραίους; Ποια η σχέση των ανθρώπων της με τον λαϊκό πολιτισμό, τα ήθη, τους τρόπους και τις νοοτροπίες του; Επιχειρώντας να διερευνήσουμε πιθανές απαντήσεις στα παραπάνω, και σε ακόμη περισσότερα, ερωτήματα συζητάμε με τον συγγραφέα της Πιάτσας, Ζάχο Παπαζαχαρίου. Στόχος μας είναι να προσεγγίσουμε όψεις και διαστάσεις της πιάτσας, του πολιτισμού και του ήθους των ανθρώπων της. Να διερευνήσουμε την πολιτική της δυναμική, τη δυνατότητα της να συμβάλει σε μια ουσιαστική απο-κρατικοποίηση της ζωής, κόντρα στις παλιές, αλλά και στις νέες γραφειοκρατίες των καιρών μας. Να σκιαγραφήσουμε τις ανθρώπινες φυσιογνωμίες που τριγυρνάνε στις πιάτσες ως δυνατότητες ενός άλλου τρόπου συγκρότησής μας ως υποκείμενα, ως πηγή έμπνευσης για ένα διαφορετικό τρόπο ύπαρξης, για μια άλλη μορφή ζωής.
Με δυο λόγια, να αναδείξουμε την πολιτική και ανθρωπολογική σημασία της Πιάτσας για εμάς σήμερα.
