Η Eleanora Fagan ή αλλιώς η δική μας Billie Holiday , γεννήθηκε σαν σήμερα πρίν 100 χρόνια στη Βαλτιμόρη της Αμερικής.
Η Billie που πρώτα αισθανόταν και μετά σκεφτόταν, υμνούσε την αγάπη και τον άνευ όρων έρωτα.
Οι στίχοι της, η κάθε νότα, φέρνουν πολύχρωμες εικόνες στα μάτια σου. Τα σόλο από το σαξόφωνο, δραματουργικά σου προκαλούν μια γλυκόπικρη θλίψη. Είναι σαν να βλέπεις τον εαυτό σου να κάθεται με ουίσκυ το χάραμα και να κάνει κύκλους με τον καπνό.
Η Μπίλυ ανοίγει το βιβλίο της γράφοντας «Η Μαμά και ο Μπαμπάς ήταν ακόμη παιδιά όταν παντρευτήκανε. Αυτός ήταν δεκαοχτώ χρονών, εκείνη δεκάξι κι εγώ τριών»
Έζησε δύσκολα, βίωσε την εγκατάλειψη, την πατρική απόρριψη, τη φτώχεια και την εξαθλίωση.
«Το να είσαι μαύρη, φτωχιά και παρατημένη από μπαμπά στον αμερικανικό Νότο είναι σαν να σε έχουν πετάξει σε ένα άπατο πηγάδι δίχως σκοινί.»
Οι μαύρες σελίδες στην ιστορία της, δεν σταματούν εδώ όμως, καθώς η μικρή Μπίλι δούλευε από τα έξι, κοιμόταν με άλλους τρεις σ' ένα δωμάτιο και έτρωγε ξύλο από τη θεία. Πρωτοάκουσε τζαζ σε ένα μπορντέλο -όπως πολύς κόσμος εκείνη την εποχή- το σφουγγάριζε τσάμπα, πλήρωνε κιόλας για να την αφήνουν ν' ακούει τη μουσική που λάτρευε. Στα δέκα τη βίασε άγρια ένας 40αρης γείτονας. Στα δεκατρία της, όμως, έκανε θεαματική έξοδο! Πήρε ένα κοτόπουλο σε ένα καλάθι και έφυγε για τη Νέα Υόρκη. Εκεί έζησε για λίγο ως πόρνη, παρότι «φοβόταν το σεξ σαν τον θάνατο». Δεν άντεξε για πολύ. Γρήγορα αναζήτησε τη τύχη της στον χορό, ψάχνοντας δουλειά ως χορεύτρια στα μπαρ του Χάρλεμ. Όταν κάποια στιγμή δεν υπήρχε ελεύθερη θέση για χορεύτρια, έκανε οντισιόν για τραγουδίστρια. Τότε όλα άλλαξαν, ένα νέο μεγάλο ταλέντο αναδύθηκε! Με μεγάλο ρεπερτόριο τόσο στη τζαζ όσο και στη μπλουζ, εντυπωσίασε τον ιδιοκτήτη του Pod & Jerry's Log Cabin και μέσα σε ένα βράδυ έγινε η βασική τραγουδίστρια του κλαμπ. Ήταν μόνο 20 ετών όταν ο παραγωγός John Hammond, ο «σωστός» άνθρωπος με τις μεγάλες δικτυώσεις στη τζαζ σκηνή, την άκουσε σε μια συμμετοχή για τον καλύτερο ερμηνευτή. Έγιναν στενοί φίλοι και μαζί έκαναν σπουδαίες συνεργασίες με τις μεγαλύτερες φωνές της τζαζ σκηνής. Ο Hammond της χάρισε και το παρατσούκλι “Lady Day”. Μάλιστα, κάποια στιγμή ανέφερε ότι ήταν η μεγαλύτερη τραγουδίστρια που είχε ακούσει ποτέ.
To 1939 ηχογραφεί το Strange fruit , το πρώτο αμερικανικό protest song, που έχει ηχηρό μήνυμα και που η επίδραση του θα έχει διάρκεια. Θα αποτελέσει ύμνο για όλα τα θύματα του ρατσισμού, οι μαύροι θα το λατρέψουν, αλλά και οι λευκοί θα συγκινηθούν, παρά το γεγονός ότι αυτό το "βαθύ"τραγούδι είναι μια ενοχλητική αποκάλυψη και μια καταδίκη του ρατσισμού. Η ίδια θα ομολογήσει, αργότερα, για τη μεγαλύτερη επιτυχία της, ότι στην αρχή δίσταζε, καθώς αυτά τα λόγια δεν έχουν καμία σχέση με τα ερωτικά τραγούδια του ρεπερτορίου της. ‘Όμως, το πρώτο βράδυ, στη σκηνή με τον χαμηλό φωτισμό, όταν η Billie συνειδητοποιεί πραγματικά τη σημασία του Strange Fruit, κλείνει τα μάτια και τραγουδάει με τόση συγκίνηση, που δάκρυα κυλούσαν στα μάγουλα της...
Αργότερα, είδε τη δημοτικότητα της να αυξάνεται, αλλά και τις λύπες της να μεγαλώνουν. Έζησε μεγάλους έρωτες και μεγάλες προδωσίες. Έντονα, μεγάλα φιλιά , που κατέληγαν με λιγμούς και ναρκωτικά. Ο σύζυγος, ο Τζίμι Μονρό, γύριζε σπίτι με κραγιόν στο πουκάμισο και τότε η Μπίλι του έλεγε: «Μη μου εξηγείς».Συμπυκνώνοντας την πίκρα ολόκληρου γάμου, έγραψε το “Don't Εxplain-just say you 'll remain.”. Και κάπως έτσι γράφονται οι τραγουδάρες και κάπως έτσι γενιές και γενιές έχουν μεθύσει τον πόνο τους με στίχους και μουσικές. Αυτή η σκοτεινιά που έβγαινε από μέσα της ήταν,άλλωστε και το ελιξήριο για τα τραγούδια της. Να γιατί τραγουδάει σπαραξικάρδια, θα πεις. To «Μy Μan» το τραγούδησε όταν ο «man» της ήταν στη φυλακή, καθώς οι μπάτσοι περίμεναν να τη συλλάβουν.
Η Μπίλι, όμως, είναι συμβιβασμένη με τις καταστροφές. «Αν το μόνο που περιμένεις είναι μπλεξίματα, ίσως να έρθουν κι ευτυχισμένες μέρες. Αν περιμένεις ευτυχία – πρόσεχε» λέει, σε αντίθεση με τη new age φιλοσοφία, κατά την όποια το σύμπαν συνωμοτεί υπέρ σου όταν είσαι αισιόδοξος, κάνοντας τους κοελικούς να σκίζουν τους αλχημιστές τους.
Jazz and drugs
O εθισμός στην ηρωίνη την οδήγησε αρκετές φορές στη φυλακή. Για πολύ καιρό έμεινε σε κέντρο αποτοξίνωσης, με την ελπίδα να σταματήσει τη συνήθειά της. Μέχρι το 1950, οι αρχές δεν της έδιναν άδεια να αγοράζει αλκοόλ. Μόλις κατάφερε να έχει πρόσβαση όμως σε αυτό, η εξάρτηση επανήλθε και για τα επόμενα 7 χρόνια, η Holiday θα γλιστρήσει πιο βαθιά στον αλκοολισμό. Το 1959, μετά το θάνατο του Lester Young, του καλύτερου φίλου της, η Billie πέθανε από κίρρωση του ήπατος, σε ηλικία μόλις 44 ετών, κάνοντας το live fast die young από ιδέα πράξη. Αλλά, μάγκες και μάγκισσες (όπως συνήθιζε να μιλάει η Billie) μη τη λυπάστε! Μπορεί η ζωή της να μη ταιριάζει στα όμορφα παραμύθια, που μας αρέσει να διαβάζουμε, όμως η ζωή της είχε τόσο συναίσθημα, τόσα αρώματα που δύσκολα μπορούμε ακόμα και να τα φανταστούμε. Η ζωή της είχε φτώχια, κακοποιήσεις, ναρκωτικά, μπάτσους και φυλακές-αλλά είχε και δωμάτια ντυμένα με έντονες ταπετσαρίες, χορούς μέχρι τα ξημερώματα με μπακγκραουντ άγρια σολαρίσματα από κάποιο σαξόφωνο. Μάγκα μου, θα πέθανα για ένα σουινγκ σ’ένα σκοτεινό μπαράκι της 133ης οδου, γιατι οι μαύροι ήξεραν να ζουν καλύτερα, παρότι δεν τους επιτρέποταν να ζούν.
«Μου 'χουνε πει πως κανείς δεν λέει την λέξη "πείνα" σε τραγούδι όπως εγώ. Ούτε τη λέξη "αγάπη".
Ίσως και να 'ναι γιατί θυμάμαι τί σημαίνουν τούτες οι λέξεις. Ίσως γιατί είμαι τόσο περήφανη ώστε να θέλω να θυμάμαι τη Βαλτιμόρη και το Ουέλφερ Άιλαντ, το Ίδρυμα Καθολικών και το δικαστήριο Τζέφφερσον Μάρκετ, τον σερίφη μπροστά απ' το σπίτι μας στο Χάρλεμ και τις πόλεις απ' τη μια άκρη της χώρας στην άλλη όπου γέμισα χτυπήματα και ουλές, στη Φιλαδέλφεια και στο Ώλντερσον, στο Χόλλυγουντ και στο Σαν Φρανσίσκο - κάθε γωνιά, πανάθεμά την.
Όλες οι Κάντιλακ και οι μινκ γούνες - και είχα πολλές στη ζωή μου - δεν μπορούν να με κάνουν να τα ξεχάσω. Και σε όλα αυτά τα μέρη , κι απ' όλο αυτό τον κόσμο, ό,τι έμαθα τα λένε τούτες οι δυο λέξεις. Πρέπει να 'χεις φαΐ να φας, πρέπει να 'χεις λίγη αγάπη στη ζωή για να ανεχτείς του καθενός το συναξάρισμα για το πώς πρέπει να συμπεριφέρεσαι σωστά.
Αυτό που είμαι κι αυτό που θέλω απ' τη ζωή, σ' αυτά τα λόγια κλείνεται»
Υ.Γ «Η Κυρία τραγουδάει τα μπλούζ» είναι η αυτοβιογραφία της , σκληρή και χωρίς αναστολές.
