Στις 22 Σεπτεμβρίου συμπληρώθηκαν 20 χρόνια από την πρεμιέρα του πρώτου επεισοδίου των FRIENDS στην αμερικάνικη τηλεόραση και από νωρίς έχουν αρχίσει διάφορα events εορτασμού αυτής της επετείου από τους οπαδούς της σειράς όπως η βαθμολόγηση κάθε επεισοδίου ή το άνοιγμα του «Central Perk» στη Νέα Υόρκη, ενώ oJimmy Kimmel προσέφερε ένα μικρό reunion στην εκπομπή του για τους γυναικείους χαρακτήρες της σειράς λέγοντας ότι είναι οπαδός της σειράς και μάλιστα έχει γράψει και ένα fan fiction επεισόδιο. Γιατί όμως τόση νοσταλγία για μια τηλεοπτική σειρά των 90’ς που τελείωσε δέκα χρόνια πριν και μάλιστα σε μια περίοδο η οποία χαρακτηρίζεται ως «η χρυσή εποχή της τηλεόρασης»;
Το show έκανε πρεμιέρα το 1994 στο NBC το οποίο φιλοξενούσε μια άλλη πολύ πετυχημένη σειρά εκείνη την εποχή. Το Seinfield. Οι κριτικές για το πρώτο επεισόδιο της σειράς ήταν κάθε άλλο παρά θετικές ενώ τα reviews για την πρώτη season ήταν διφορούμενα. Η σειρά συνέχισε για εννέα seasons και έληξε το 2004 με ρεκόρ τηλεθέασης και το κάθε μέλος του cast να παίρνει αμοιβή ενός εκατομμυρίου για κάθε επεισόδιο, ήδη από την τρίτη season, μετά από συλλογικές διαπραγματεύσεις που υποκίνησε ο David Schwimmer.
Η σειρά άλλαξε τα δεδομένα του sitcom στην αμερικάνικη τηλεόραση. Πριν από τα Φιλαράκια, η τυπική συνταγή μιας τηλεοπτικής κωμικής σειράς περιοριζόταν σε μια οικογένεια ή ένα εργασιακό περιβάλλον με την παρουσία μιας πατριαρχικής φιγούρας (πατέρας ή αφεντικό) στην οποία όλοι προσέβλεπαν. Όσον αφορά την νεανική κωμωδία, το τυπικό παράδειγμα ήταν νεαρά ζευγάρια τα οποία ξεκινούσαν την δημιουργία οικογένειας. Τα Φιλαράκια εισήγαγαν την «hung out comedy», μια παρέα έξι ατόμων στα είκοσι κάτι τους, οι οποίοι διαμένουν στην πανάκριβη Νέα Υόρκη και συχνάζουν σε μια καφετέρια στην οποία κάθονται και συζητούν για τα πάντα.
Το στόρι της σειράς είναι απλοϊκό και περιορίζεται στις ερωτικές σχέσεις μεταξύ των χαρακτήρων. Καμία πραγματική πλοκή, καμία ανάπτυξη των χαρακτήρων. Το δυνατό σημείο της σειράς, το οποίο διέβλεψε o James Burrows, σκηνοθέτης του πιλότου τουshow και κεφάλαιο στην τηλεοπτική κωμωδία, ήταν η χημεία των πρωταγωνιστών. Και είχε απόλυτο δίκιο. Άλλωστε η μόνη, η οποία ήταν αναγνωρίσιμη πριν τα Φιλαράκια,ήταν η Courteney Cox γι αυτό και η σειρά χτίστηκε γύρω από τον δικό της χαρακτήρα. Ο αδερφός της (David Schwimmer), η φίλη της από το λύκειο (Jennifer Aniston), η πρώην της συγκάτοικος ( Lisa Kudrow) και οι γείτονες της (Matt LeBlanc και Matthew Perry) που συχνάζουν κυρίως στο δικό της διαμέρισμα. Η αρχική σκέψη ήταν η Phoebe και οChandler να είναι παραπληρωματικοί χαρακτήρες της σειράς το οποίο δεν ίσχυσε λόγω παρέμβασης του Schwimmer.
Η σειρά γεννήθηκε στο πολιτισμικό περιβάλλον της Generation X την οποία ως ένα βαθμό απεικόνιζε. Ως διάδοχη γενιά των Patriotic Baby Boomers, η γενιά Χ είχε μεγαλώσει με τον Πόλεμο του Βιετνάμ, το σκάνδαλο Watergate και την παραίτηση Νίξον, οπότε δεν είχε ψευδαισθήσεις περί αυθεντιών, πολιτικών ή μη, οι οποίες πριν δεν αγγίζονταν. Τα απομεινάρια της οικονομικής ύφεσης της θητείας του Bush και η επανάκαμψη που ήδη διαφαινόταν επί Κλίντον, έκανε αυτή τη γενιά να μεγαλώσει αντιλαμβανόμενη ότι η κατάσταση της δεν θα βελτιωνόταν περισσότερο απ’ αυτή των γονιών τους. Ένα μεγάλο ρήγμα στο κυνήγι του «αμερικάνικου ονείρου». Η ελαστικότητα στην εργασία έκανε ξεπερασμένο το «Job for life» και οι μορφές αυθεντίας δεν έπειθαν πράγμα το οποίο στη σειρά το βλέπουμε στα πρόσωπα των καθόλου βοηθητικών γονέων. Επομένως το μόνο το οποίο είχε ως συνεκτικό στοιχείο αυτή η γενιά ήταν η φιλία. Η φιλία ήταν ο δεσμός που συγκρατούσε την παρέα μαζί. Ο ένας είχε τον άλλο και αυτό ήταν η μόνη σταθερά σε ένα κόσμο που άλλαζε. Μια ματιά στους στίχους του theme του show είναι διαφωτιστική.
Τα Φιλαράκια ήταν αντιπροσωπευτικό προϊόν της τηλεοπτικής κουλτούρας των 90’ς. Δεν ήταν κάτι ιδιαίτερο αλλά κράτησε για πάντα και είχε μεγάλη θεαματικότητα κατά μεγάλο ποσοστό επειδή δεν υπήρχε μεγάλος ανταγωνισμός. Ήταν ένα εύκολο show να το βρεις και δύσκολο να το αγνοήσεις. Στην πραγματικότητα είναι ακόμα δύσκολο να το αγνοήσεις. Δεν ήταν έξυπνη ή ενδιαφέρουσα τηλεόραση αλλά ήταν εκεί, για πάντα. Παρόμοια shows έχουμε σήμερα το Big Bang Theory και το Modern Family, τα οποία είναι λιγότερο αυθεντικά απ’ ότι τα ίδια νομίζουν ότι είναι. Τα φτηνιάρικα κουστούμια της χοντρής Μόνικα, το τρικάμερο και το γέλιο του κοινού, θα απέτρεπαν το σημερινό τηλεοπτικό κοινό, το οποίο «εκπαιδεύεται» σε τηλεόραση υψηλής ποιότητας, να παρακολουθήσει ακόμα και τον πιλότο της σειράς. Ίσως η νοσταλγία για την σειρά προέρχεται από το γεγονός ότι τα Φιλαράκια θα μπορούσαν να υπάρξουν μόνο το 1994.
Εστιάζοντας στο ελληνικό κοινό και την επιτυχία της σειράς, βλέπουμε πάνω-κάτω κοινά σημεία με το τηλεοπτικό κοινό στον υπόλοιπο κόσμο. Είναι χαρακτηριστικό τηςpop culture να ρευστοποιεί τα πολιτισμικά σύνορα και να ενσωματώνει με τρόπο μοναδικό τα προϊόντα της σε περιβάλλοντα με διαφορετικούς πολιτισμικούς δέκτες. Στην Ελλάδα μια γενιά μεταξύ 25-35 ετών έχει επηρεαστεί βαθιά από την σειρά παρά την απαξίωση της σειράς από σχεδόν κάθε κριτικό. Σίγουρα έχει παίξει σημαίνοντα ρόλο η επανάληψη της από το STAR τα τελευταία χρόνια. Τηλεοπτικό ανάλογο είναι οι επαναλήψεις του Κωνσταντίνου και Ελένης το οποίο προβάλλεται ανελλιπώς στους τηλεοπτικούς δέκτες από το 1998!. Επομένως μια ολόκληρη γενιά ενηλικιώθηκε βλέποντας τα Φιλαράκια. Οι επαναλήψεις μάλιστα κατάφεραν να δημιουργήσουν στο φαντασιακό του κοινού την αντίληψη ενός show που ποτέ δεν τελειώνει και είναι πάντα εκεί κάθε Σαββατοκύριακο με τέσσερα επεισόδια.
Δημιουργήθηκε μια αρχετυπική παρέα η οποία συχνάζει σε καφετέρια, πίνει καφέ και μιλάει για θέματα που την απασχολούν και ένα αρχετυπικό love story στα πρόσωπα τουRoss και της Rachel. Το προαναφερθέν ηλικιακό γκρουπ μεγάλωσε και έμαθε να σκέφτεται τα και να δρα μέσα από το φίλτρο που του δημιούργησε η σειρά. ΤαΦιλαράκια είναι χαρακτηριστικό παράδειγμα το πώς η pop culture επηρεάζει ολοκληρωτικά την κοινωνία και τις πρακτικές της. Μια ελληνική τηλεοπτική σειρά, η οποία προέρχεται κι αυτή από τα 90’ς, και έχει επηρεάσει καταλυτικά το τηλεοπτικό κοινό είναι οι Δύο Ξένοι. Μια αισθηματική κομεντί χαρακτήρων με ένα love storyβγαλμένο από τον Πυγμαλίωνα του George Bernard Shaw και καυστικές ατάκες για όλο το πολιτικοκοινωνικό φάσμα. Η σειρά όποτε προβάλλεται σε επανάληψη απολαμβάνει υψηλής θεαματικότητας και επιφέρει μορφές νοσταλγίας όπως τα Φιλαράκια με ατάκες τύπου:« Δεν βγαίνουν τώρα τέτοιες σειρές» κ.α. Μην ξεχνάμε βέβαια ότι εδώ τελειώνουν οι ομοιότητες αφού η ελληνική τηλεόραση περνάει την δική της οικονομική και ποιοτική κρίση εδώ και χρόνια.
Ολοκληρώνοντας, τα Φιλαράκια ήταν μια σειρά καθόλου πολύπλοκη και πολυσχιδής, με τα αστεία του Chandler (προσωπικού αγαπημένου) και το love story μεταξύ Ross καιRachel να την κρατούν ψηλά στις προτιμήσεις του κοινού (στο τέλος σχεδόν κάθε κύκλου υπάρχει cliffhanger για τη μεταξύ τους σχέση). Αποτέλεσε ένα φαινόμενο τηςpop culture που σάρωσε και τις δύο πλευρές του Ατλαντικού και επηρέασε μια ολόκληρη γενιά. Γυρνώντας το βλέμμα προς τα πίσω, λόγω της 20ής επετείου της σειράς, παρατηρούμε ότι ως πολιτισμικό προϊόν των '90s θα επιβίωνε μόνο σε ένα τέτοιο περιβάλλον όπου δεν υπήρχε υψηλός ανταγωνισμός κι ότι στο σημερινό τηλεοπτικό τοπίο δεν θα είχε πολλές πιθανότητες. Η σειρά γιορτάζει τα εικοστά της γενέθλια αλλά όπως είχε πει και ο Chandler για το γάμο του αδερφού της Phoebe: «Μπορεί να παντρευτεί αλλά δεν μπορεί να πιει στο δικό του bachelor party».
πηγή: ΣΚΡΑ-punk
