Το έργο του Ζαν Ζενέ, διασκευασμένο, ανεβαίνει τον Μάρτιο σε σκηνοθεσία του Παναγιώτη Μαρίνου στο Θέατρο «Πυξίδα» σε απόδοση της Μαρίας Καμάνη και της Έλενας Πετροπούλου
κείμενο - φωτογραφίες: Σωτηρία Χριστούλη
«Οι Δούλες» είναι το έργο που βασίστηκε στο "έγκλημα του αιώνα στη Γαλλία", στην παράξενη περίπτωση των αδελφών Christine και Léa_Papin που είναι ξεχωριστή όχι μόνο για τη συγκλονιστική βία της, αλλά επειδή και οι δράστες και τα θύματα ήταν γυναίκες. Το 1933 όταν ο λαός της Γαλλίας είχε διχασμένες απόψεις για την εκδίκηση των δύο κοριτσιών της εργατικής τάξης κατά των αφεντικών τους, ο Γάλλος συγγραφέας και δραματουργός Ζαν Ζενέ, έκανε λόγο για "παράδειγμα ταξικού πολέμου". Συγκεκριμένα, το 1933 οι αδελφές Λέα και Κριστίν Παπέν, υπηρέτριες σε ένα αστικό σπίτι στην περιοχή του Λε Μαν, κατακρεούργησαν την κυρία τους και την κόρη της. Στο δικαστήριο δεν ζήτησαν κανένα ελαφρυντικό. Αυτό που τις ενδιέφερε ήταν να μοιραστούν την ευθύνη της πράξης τους. Ο Ζενέ διάβασε στις εφημερίδες της εποχής για το έγκλημα και περίπου δέκα χρόνια αργότερα βρήκε στο πρόσωπο των δύο αδελφών τις ιδανικές ηρωίδες. Το ασφυκτικό υπνοδωμάτιο του αστικού σπιτιού, όπου οι Κλερ και Σολάνζ ζουν μια καθημερινότητα που μοιράζεται ανάμεσα στο μίσος και στην αγάπη, στον θαυμασμό και στον φθόνο για την Κυρία. Όταν αυτή απουσιάζει, οι δυο αδερφές υποδύονται εναλλάξ τη δούλα και την κυρία, αφημένες σ’ένα παράλογο παιχνίδι εξωτερίκευσης των καταπιεσμένων συναισθημάτων τους. Αυτό το παιχνίδι αποτελεί ένα θεατρικό τέχνασμα του Ζενέ, ο οποίος επικαλείται το «θέατρο μέσα στο θέατρο» και μπερδεύει την αλήθεια με το ψέμα. Ένα λατρεμένο παιχνίδι μεταμορφώσεων και ψευδαισθήσεων.
Ο Ζαν Ζενέ
Από φυλακή σε φυλακή, ο Ζενέ (1910-1986), ο γάλλος συγγραφέας του θεάτρου και της λογοτεχνίας, γνώρισε την Ευρώπη και μαζί τον κόσμο των κατάδικων και των θανατοποινιτών, βίωσε τη βία και την εκμετάλλευση, επέλεξε την ομοφυλοφιλία και πολλές φορές τη σιωπή. Την απόρριψη, την είχε γνωρίσει πολύ νωρίτερα, όταν η μάνα του τον εγκατέλειψε στη πρόνοια και ένα ζευγάρι χωρικών ανέλαβε την ανατροφή του. Τη γραφή, την ανακάλυψε στην πορεία και χάρη σε αυτή βρήκε τη θέση του στον κόσμο-πέρασε από την απαξίωση στη καταξίωση.
Αξίζει να ειπωθεί ότι « Οι Δούλες» είναι το πρώτο του έργο με ηρωίδες γυναίκες, καθώς ο ίδιος επιθυμούσε οι ρόλοι τους να παίζονται από νεαρούς άνδρες και δυο πανό-αριστερά και δεξιά της σκηνής, να δηλώνουν ότι πρόκειται για γυναικείους ρόλους. Από πολλούς έχει χαρακτηρισθεί ως«μπάσταρδος» της ζωής και της τέχνης, που θέλησε να δικαιώσει τους απανταχού περιθωριακούς αυτού του κόσμου( φυλακισμένους, άποικους, δούλους, ομοφυλόφιλους, πόρνες). Τα έργα του πολλές φορές είναι ο καθρέφτης της ίδιας του της ζωής, των επιθυμιών του, των εικόνων που έχουν στιγματίσει το παρελθόν του, φωνάζοντας μέσα από αυτά την απαξίωση του για τη κοινωνία και τη σοβαροφάνεια της αστικής τάξης. Η ζωή του Ζενέ ήταν μία περιπλάνηση. Έγινε το αγαπημένο παιδί της γαλλικής διανόησης και του Ζαν-Πολ Σαρτρ, αφοσιώθηκε σε έναν ακροβάτη, ο οποίος τελικά αυτοκτόνησε και αργότερα μεταμορφώθηκε από απολιτίκ σε ακτιβιστή, υποστηρίζοντας τους Μαύρους Πάνθηρες και ακολουθώντας Παλαιστίνιους στρατιώτες στα στρατόπεδα του Λιβάνου και της Ιορδανίας. Μία ζωή με πολλά και έντονα χρώματα-είναι η ζωή του Ζενέ.
Δύο λόγια για τη παράσταση
Η Μαρία Καμάνη και η Έλενα Πετροπούλου είναι δύο φίλες που μοιράζονται με το ίδιο πάθος την αγάπη για το θέατρο. Μία αγάπη, διόλου ανώδυνη, αλλά με πολλές δυσκολίες και σκαμπανεβάσματα. Κάθε δυσκολία όμως, μπορεί και ξεπερνίεται καθώς η συλλογική ζωή φέρνει πάντα λύσεις. Οι δούλες του Ζαν Ζενέ που θα ανεβούν στο θέατρο Πυξίδα είναι ένα όνειρο τους που πραγματοποιείται. Το όνειρο τους να παίζουν θέατρο και να είναι ηθοποιοί. Τόσο ωραίο για να είναι τόσο δύσκολο;
Η Κλαίρη και η Σολάνζ του Ζενέ από τη μία, η Μαρία και η Έλενα από την άλλη. Δύο κοπέλες που ζούν το ίδιο βάναυσα στη καθημερινότητα τους την καταπίεση, την εργασιακή εκμετάλλευση, την απουσία του ελεύθερου χρόνου, τους έντονους ρυθμούς της πόλης, με την απαλλοτρίωση και τον αγώνα για αξίες και ιδανικά. Η Κλαίρη και η Σολανζ παίζουν θέατρο στη σοφίτα του μεγάλου σπιτιού και η Μαρία και η Έλενα δίνουν ραντεβού για πρόβες στις 11 το βράδυ, φωνάζουν τους φίλους και τις φίλες για στήριξη και βοήθεια. Τα φώτα, ο ήχος , η μουσική, οι φωτογραφίες, μία συλλογική προσπάθεια, για να γίνει ένα όνειρο πραγματικότητα και για να δοθεί, ίσως και το μήνυμα ότι όλοι μαζί μπορούμε, ότι τα προσωπικά αδιέξοδα με συντροφικότητα και η αλληλεγγύη πάντα ξεπερνιούνται. Δεν είναι μία απλή παράσταση λοιπόν, είναι μία ελπίδα στον αγώνα!
Τα συναισθηματά μας και η αγαπημένη μας φράση μέσα στο έργο
Μαρία Καμάνη: «Όταν υποδύομαι έναν ρόλο, αυτό που νιώθω είναι ελευθερία. Η ακατανόητη δίψα για νέους κόσμους, νέες ζωές. Για μία στιγμή μεταλλάσεσαι, βιώνεις μία άλλη πραγματικότητα, που υπάρχει και δεν υπάρχει. Άραγε « ψέμα ή αλήθεια»; Για μένα αλήθεια!
«Με περνάτε για τρελή ε; Μόνο που εγω δεν είμαι τρελή. Μόνο που έχω μία μοναξιά. Τη βλέπετε μήπως τη μοναξιά μου; »
Έλενα Πετροπούλου: «Τα συναισθήματα μου είναι διάχυτα κατά τη διάρκεια της παράστασης. Εκείνη τη στιγμή είμαι αφοσιωμένη, γιατί μπαίνω σε διαδικασία ταύτισης με τον ρόλο. Επειδή υποδύομαι έναν ψυχοπαθολογικό χαρακτήρα, οφείλω να μπω στη ψυχοσύνθεση αυτού και αυτή η μετάβαση δεν είναι απλή, αλλά χρειάζεται ψυχραιμία, ελευθερία και αφοσίωση».
«Τι είναι αυτό που κάνουμε; Θέατρο είναι; Παιχνίδι είναι;»
πληροφορίες παράστασης
Θέατρο Πυξίδα: Ρήγα Παλαμήδου 3, Ψυρρή
Για τα Σαββατοκύριακα του Μαρτίου 2015
Ημέρες παραστάσεων:
Σάββατο 14, 21, 28 Μαρτίου στις 21:15,
Κυριακή 15, 22, 29 Μαρτίου στις 19:00
Πολυχώρος Ρότα: Σόλωνος 124
Δευτέρα 16, 23 Μαρτίου στις 21:00
Μετάφραση - Απόδοση: Μαρία Καμάνη - Έλενα Πετροπούλου
Διασκευή - Σκηνοθεσία: Παναγιώτης Μαρίνος
Ηθοποιοί: Μαρία Καμάνη, Έλενα Πετροπούλου
Σχεδιασμός ήχων και φωτισμοί: Θοδωρής Θεοχαρόπουλος
Πρωτότυπη Μουσική: Παύλος Κατσιβέλης
Κουστούμια: Αφροδίτη Γκρι
Μακιγιάζ: Ρίτα Γεωργουλογιαννη
Φωτογραφίες-Επιμέλεια αφίσας: Δημήτρης Σχοιναράκης
Καλλιτεχνική επιμέλεια: Νάσια Νταλλα, Γιώργος Σταμπουλιδης
