Τις περισσότερες φορές γινόμαστε αποδέκτες πολύ γρήγορων και φευγαλέων μηνυμάτων χωρίς να έχουμε τον απαραίτητο χρόνο ή την κατάλληλη διάθεση για να αναλύσουμε τί ακριβώς είναι αυτό που μας σερβίρεται. Τα διαφημιστικά των 20 δευτερολέπτων στην τηλεόραση, τα σπαμ που πετάγονται στον υπολογιστή κάθε φορά που σερφάρεις σε σελίδες με περιεχόμενο αμφισβητήσιμης αξίας, οι διαφημίσεις στο Υoutube που πλέον τείνουν να πάρουν χαρακτηριστικά ιδεοληψίας μιας και ξεπετάγονται απ' το πουθενά και συνέχεια, για να μην συμπεριλάβω τις πολιτικές ομιλίες που έχουν χαρακτήρα οπαδικής επιχειρηματολογίας, αυτά και πάρα πολλά ακόμη είναι παραδείγματα που έχουμε καθημερινά στη ζωή μας. Τα περισσότερα δεν έχουν καμιά αξία, ή μάλλον έχουν όση τους αξίζει, δηλαδή πολύ χαμηλότερη από εκείνη που προσφέρεται.
Τίποτα από τα παραπάνω δεν με ξαφνιάζει ευχάριστα. Όλα έχουν χαρακτηριστικά τυποποίησης και μαζικής παραγωγής. Επαναλαμβάνονται με κουραστική περιοδικότητα και επιστρέφουν μετά από λίγο καιρό πάλι πίσω στην πρώτη βλακεία που τους ώθησε για να γράψουν την δεύτερη, που με τη σειρά της ώθησε μια τρίτη να κάνει την εμφάνισή της κ.ο.κ… Παρ' ό,τι μελετημένα από μια σειρά ειδικευμένων επικοινωνιολόγων, και δημιουργημένα από μια στρατιά διαφημιστών και μάνατζερ, τα επιτυχημένα μηνύματα σπανίζουν. Και περισσότερο σπανίζει το συστατικό της πρωτοτυπίας: δηλαδή το στοιχείο του αιφνιδιασμού.
Όταν κάτι σε αιφνιδιάσει και δημιουργήσει στη σκέψη σου τις συνθήκες για επεξεργασία και όχι για επιθυμία, τότε έχεις μπροστά σου ένα πρωτότυπο μήνυμα. Χαίρεσαι που το βρήκες, και θέλεις να το μοιραστείς με τους ανθρώπους σου, γιατί όταν είσαι στις καλές σου θέλεις να δείχνεις ενδιαφέρον για πράγματα που άλλες φορές θα αδιαφορούσες. Έτσι λοιπόν κι εγώ, θέλω να μοιραστώ με όσους περισσότερους μπορώ τις εικόνες που μου έχουν μείνει από τα καλύτερα graffiti στους δρόμους της Αθήνας.
Τα graffity και τα συνθήματα στους τοίχους δεν είναι "σημείο των καιρών" μας. Στην αρχαιότητα έγραφαν πάνω σε τοίχους όχι μόνο ό,τι τους ευχαριστούσε, αλλά και ό,τι δεν μπορούσαν δημόσια και επώνυμα να πούν. Για παράδειγμα: Στη Ρώμη, λίγο καιρό πριν τη δολοφονία του Καίσαρα από τον Βρούτο και τους άλλους, κάποιοι έγραφαν τις νύχτες πάνω στο κάθισμα του Βρούτου (τότε ήταν praetor urbanus, δηλαδή απένειμε την δικαιοσύνη στην πόλη) «Βρούτε κοιμάσαι», και «Δεν είσαι αληθινός Βρούτος». Τον προέτρεπαν δηλαδή να κάνει αυτό που σκεφτόταν και δεν έλεγε φωναχτά κανείς. Mια άλλη κατηγορία όμως graffiti έχει πολύ πλάκα: Αυτά των πορνείων! Στην Πομπηία που μας έχουν σωθεί πολλά τέτοια, διαβάζουμε ανάμεσα σε αυτά που γράφτηκαν: "Eδώ ο Φοίβος ο αρωματοπώλης έκανε ένα φοβερό γαμήσι". Ωραίος ο Φοίβος! Σε διάφορα σημεία της πόλης βρίσκουμε το παρακάτω στιχάκι, και αυτό είναι το ενδιαφέρον, πάντα από διαφορετικό χέρι :
Tοίχε, σε θαυμάζω που δεν καταρρέεις
Με τόσες βλακείες που πρέπει να βαστάζεις γραμμένες πάνω σου.
Πράγμα που σημαίνει πως η Πομπηία, αλλά και οι άλλες πόλεις στην αρχαιότητα, είχαν τον δικό τους "ανεπίσημο" τρόπο έκφρασης. Όπως και σήμερα.
Πραγματικά, μερικά στιχάκια και συνθήματα είναι τόσο πρωτότυπα και ωραία, τόσο ακριβή και περιγραφικά μέσα στη βραχύτητά τους που κάποια στιγμή πρέπει να βγει ένα βιβλίο, μια ανθολογία με αυτά. Δεν κάνω πλάκα! Είναι σαν αποφθέγματα. Χτυπάνε εκεί που θέλουν. Στο κέντρο της Αθήνας βρίσκει κανείς σε κάθε στενό γραμμένα με σπρέυ πολλά τέτοια. Εντάξει, δεν αξίζουν όλα, ίσως το 65 % να είναι για πέταμα ή σε αυτή την περίπτωση για άσπρισμα. Έτσι είναι σχεδόν σε κάθε πόλη ή σε κάθε δήμο της Αθήνας. Θέλω να γράψω και να σχολιάσω μερικά:
-«Να είσαι ταξιδιάρης ρε, όχι Κασιδιάρης!» Το συγκεκριμένο το είδα στην Καλλιθέα, αλλά απ' ό,τι ακούγεται είναι και σε άλλα μέρη. Φυσικά. Αυτό το graffity μέσα σε 6 λέξεις περιγράφει την αιτία της ξενοφοβίας και του ρατσισμού. Δεν πρέπει να μας κάνει εντύπωση το γεγονός πως όποιοι έχουν ρατσιστικά αισθήματα, ως επί το πλείστον αγνοούν την γλώσσα, τη θρησκεία και τον τρόπο ζωής του Άλλου, όποιος κι αν είναι αυτός. Ο Άλλος στοχοποιείται επειδή δεν μπορεί να κατανοήσει ο ρατσιστής πως υπάρχει κάποιος που ζει ή θέλει να ζει διαφορετικά απ' τον ίδιο. Γενικά τα ταξίδια κάνουν καλό. Δίνουν την ευκαιρία σε πρωτόγνωρες εμπειρίες.
-«Η πουστιά ονομάστηκε επιβίωση και η ανθρωπιά πλέον ουτοπία.» Αυτό το μήνυμα που είδα για πρώτη φορά καθώς περίμενα ένα λεωφορείο για να πάω στο πανεπιστήμιο Αθηνών στου Ζωγράφου, είναι γραμμένο στο παρκάκι έξω απ' το μετρό του σταθμού "Ευαγγελισμός". Όταν το πρωτοείδα με ξάφνιασε γιατί μου θύμησε την επιχειρηματολογία πολλών αδίστακτων-ηλίθιων που θέλουν να δικαιολογηθούν για τις πράξεις τους με το κλισέ πλέον: "O ισχυρότερος επιβιώνει" ή "Eίναι δύσκολα τα πράγματα, κάτι έπρεπε κάνω κι εγώ". Ορισμένες φορές επικαλούνται και τον Δαρβίνο. Αυτά έχει η ημιμάθεια. Ο Δαρβίνος μιλούσε για το πιο προσαρμοστικό είδος, όχι το πιο δυνατό. Απορώ τότε γιατί πέθαναν οι δεινόσαυροι κύριε έξυπνε.
-«Ευτυχώς που έρχονται οι εκλογές για να με κάνουν παρέα.» Ανέβαινα βιαστικός στον 5ο όροφο της Φιλοσοφικής όταν μπροστά μου είδα αυτό το σύνθημα πριν λίγες εβδομάδες. «Πόσο ακριβές και επίκαιρο» σκέφτηκα, και άρχισα να γελάω με τις συνειρμικές σκέψεις.
Φαντάστηκα έναν πρωτοετή φοιτητή να βομβαρδίζεται από προτάσεις ανυστερόβουλης και ανιδιοτελούς φιλίας από συμφοιτητές που είναι μέλη σε παρατάξεις-αυτό δεν έχει καμία σχέση κύριε φιλύποπτε!-για το πώς θα περάσουν το σ/κ και σε ποιό κλαμπάκι θα πάνε να τα «σπάσουνε»(yeah!). Πως ο κακομοίρης σκέφτεται: "Μα τί καλά παιδιά. Ακόμα δε με ξέρουν και θέλουν να είμαστε συνέχεια μαζί. Ε λοιπόν σίγουρα θα γίνουμε πολύ καλοί φίλοι! Πόσο καλά άρχισε..." Μετά τις εκλογές -ώ τι σύμπτωση-,τα τηλεφωνάκια θα κοπούν, οι επικοινωνίες θα αραιώσουν και επείγουσες δουλειές θα αποκόψουν την τόσο αγαπητή παρέα από τις τόσο ευχάριστες -για όλους; - συναντήσεις. Η ψήφος ερρίφθη! Και αυτό έχει σημασία για τους "φίλους" σου.
Τελικά, κρίνοντας την αξία των παραπάνω στίχων από τον προβληματισμό που μου προξένησαν, από την ξαφνική ευχάριστη έκπληξη, και από το γέλιο που μου χάρισαν, θα έλεγα πως το graffiti έχει τουλάχιστον 2 όψεις. Μία άσχημη και μία όμορφη. Δεν είναι κατ' ανάγκην άσχημο πράγμα. Απλώς κάποιοι ζωγραφίζουν άσχημα ή σκέφτονται ανόητα. Η "μουντζούρα" τελικά έχει τη δική της χάρη, και πάνω απ' όλα μπορεί να εκπλήσσει ευχάριστα.
