Μερικές φορές ένα γουστόζικο squiggle game είναι να δημιουργείς επισυνάψεις εκεί που φαινομενικά δεν υπάρχουν. Παράδειγμα όταν βλέπει κανείς τερατώδη ή όμορφα πράγματα να σχηματίζονται κατά την επίμονη παρατήρηση του ουρανού: Προτιμώ 1000 φορές αυτόν που λέει “Α! Ένας δράκος” απ' αυτόν που θα πει “Α! Ένα σύννεφο”.
Το 1926, στην Ταραγόνα, ο Χουάν Μιρώ βασισμένος σ' ένα παλιό καταλανικό παραμύθι θα ζωγραφίσει τον πίνακα “Σκύλος γαβγίζει στη Σελήνη”. Ένας ονειρικός, παιδικής (υπερρεαλιστικής) απλότητας πίνακας, που αν δεν περιείχε τη σκάλα προς την εξώσφαιρα, δε θα με έπειθε πως αυτόν τον συγκεκριμένο σκύλο κάπου τον έχω ξανασυναντήσει.
Στην πρώτη έκδοση του έργου, ένα σκίτσο στον τύπο του κόμικ, που δεν είδε ποτέ το φως της δημοσιότητας αλλά μαθαίνουμε γι' αυτήν απ' τα τετράδια του ζωγράφου, ο Μιρώ είχε προσθέσει 2 μικρά σύννεφα διαλόγου: ο σκύλος γαύγιζε ικετευτικά και η σελήνη απαντούσε “δε δίνω δεκάρα”.
“Άσπρα σπασμένα τ' ουρανού μέσα στη νύχτα
πάω μ' από κοντά τον σκύλο της σελήνης μου.
Κάποιος άγνωστος Γαβριήλ μου κάνει νοήματα
-Σύμφωνοι, θα πεθάνουμε όλοι μας· άλλα προς τι;”
Διαβάζουμε στο “Ημερολόγιο ενός Αθέατου Απριλίου” (1984). Δε χωρά αμφιβολία πως πρόκειται για τον ίδιο σκύλο που εισέβαλε στην ποιητική του Ελύτη.
Αργότερα, θα ξανασυναντηθούμε στην "Έλαφο των άστρων” (1962) του Νίκου Καρούζου:
Σύντομον.
“Τραγουδώ τους πεσμένους προπάτορες
Είμαι των άστρων ο σκύλος
με τα μάτια κοιτάζω ψηλά
με τα χέρια γιορτάζω τη λάσπη”.
Αυτό το σύντομο σε έκταση ποίημα, τρομακικής όμως έντασης, δεν πέρασε απαρατήρητο από δύο απ'τους σημαντικότερους σύγχρονους Έλληνες τραγουδοποιούς
Έτσι, ο Χρήστος Θηβαίος, το 2000 στον δίσκο των Συνήθων Υπόπτων “Είμαι αυτό που κυνηγάω” θα τραγουδήσει:
“Είμαι ένα σκυλί που γαβγίζει στ`αστέρια
μήπως ραγίσει και πέσει η αγάπη
Με τα δυο μάτια μου κοιτάζω ψηλά
Με τα δυο χέρια μου γιορτάζω τη λάσπη”.
6 χρόνια μετά, το 2006, ο Θανάσης Παπακωνσταντίνου στον πιο πειραματικό δίσκο του μέχρι σήμερα (“Η βροχή από κάτω”) θα περιλάβει τους τρεις στίχους του Καρούζου αυτούσιους σε ένα sample από απαγγελία του ποιητή, ενσωματωμένο στο τραγούδι “Ο Σκύλος των Άστρων”. Η παιδική φωνή στα τέλευταία δευτερόλεπτα του τραγουδιού [“(...)απ' το φεγγάρι ο ουρανός, ο ουρανός...”] αποτελεί αμάχητο τεκμήριο επανεμφάνισης του σκύλου του Μιρώ.
Η προέλευση του sample: Ο Νίκος Καρούζος, το φθινόπωρο του 1989, ένα χρόνο πριν πεθάνει, και όντας ήδη σοβαρά καταβεβλημένος στην υγεία του, ηχογράφησε το δίσκο “Ομορφαίνω τη μοίρα” με ιδιόφωνες απαγγελίες ποιημάτων του. Μεταξύ αυτών και το “Σύντομον”.
Στο ένθετο αυτού του σπάνιου βινυλίου διαβάζουμε: “Ο Νίκος Καρούζος ήθελε αυτός ο δίσκος να είναι ένας οδηγός ανάγνωσης, κάτι σαν παρτιτούρα. Πολύ συχνά παραπονιόταν για τον τρόπο που διάβαζαν τα ποιήματα του οι ηθοποιοί. Πίστευε πως τα είχαν κακομεταχειριστεί. Έτσι, με τις απαγγελίες αυτές, εκτός των άλλων, επιθυμεί να θέσει τέρμα στην παρεξήγηση της απόδοσης της ποίησης του. Δεν είχε την ανάγκη κανενός να του υποδείξει κάποια άτυχη στιγμή, καταλάβαινε αμέσως πότε κάτι δεν είχε πάει καλά. Σταματούσε. Ξανάρχιζε υπομονετικά και με πείσμα, ακόμη κι όταν φαινόταν πως είχε εξαντληθεί και χρειαζόταν ένα διάλειμμα. Ήταν ο απόλυτος άρχων της ηχογράφησης. Στεκόταν εξαντλητικά μπροστά στο μικρόφωνο, δοκίμαζε ξανά και ξανά τα ποιήματα, κάποιους στίχους που τον δυσκόλευαν, έπαιρνε τις κατάλληλες αναπνοές, ύστερα κοιτούσε πίσω από το τζάμι, άναβε ένα τσιγάρο κι έγνεφε με το χέρι ότι είναι έτοιμος...”
Ο σκύλος του Μιρώ συνεχίζει να τριγυρνάει τις μικρές ώρες, τα μεγάλα άυπνα βράδια στην πόλη και ν' αλυχτάει στ' αστέρια.
ΥΓ: Περισσότερα πράγματα για τον Μιρώ, αλλά και τη σχέση του με τον υπερρεαλισμό, εδώ.
[σημείωση: το κείμενο δημοσιεύτηκε για πρώτη φορά στο kaboom με ημερομηνία 10/9/2014]
