'Οταν η Μαρίν Λεπέν συνάντησε το «καθαρό» ευρωπαϊκό όνειρο

Το 25% της Λεπέν μόνο τυχαίο δεν είναι. Από την Γαλλία, ο εθνικισμός ξεκινάει να θεμελιώνεται ως δύναμη συγκρότησης και συσπείρωσης «ψύχραιμων» ψηφοφόρων, με την επιρροή του να επεκτείνεται σταδιακά σε όλη την Ευρώπη. Μιλάμε πλέον για μια ακροδεξιά που προσπαθεί εντονότερα από ποτέ να παρεισφρήσει στη συνείδηση του ψηφοφόρου ως μια δημοκρατική απάντηση, διάγραφοντας τα στοιχεία εκείνα που την καθιστούν μαχητική στον δρόμο.

Η άνοδος του εθνικισμού στην Ευρώπη¹
Η προηγούμενη γενιά Ευρωπαίων ηγετών φαντασιώθηκε και προσπάθησε να δημιουργήσει μια πολυεθνική ένωση, στην υπηρεσία συγκεκριμένων συμφερόντων και στρατηγικών βεβαίως, χρησιμοποιώντας ταυτόχρονα όμως σαν άρμα της ένα κοινό κοινωνικό-πολιτισμικό κεκτημένο, γόνο των αστικών επαναστάσεων, των εργατικών κινημάτων, της πολιτιστικής άνθησης αλλά και των σκληρότατων εμπειριών των δυο παγκόσμιων πολέμων. Ήταν αυτή, η «Ευρώπη της σταθερότητας», που έπεισε τους πάντες, από τα παραδοσιακά δεξιά κόμματα μέχρι την μεταρρυθμιστική αριστερά ότι αποτελεί ένα κοινό τόπο και ένα ευνοϊκό πεδίο πάλης και συνύπαρξης για όλους.

Τα πράγματα όμως δεν έγιναν ακριβώς έτσι. Σήμερα, στη μέση μιας πολυεπίπεδης κρίσης, οι άνεμοι του εθνικισμού σαρώνουν την ήπειρο από άκρη σε άκρη. Η οικονομική υποβάθμιση της Ευρώπης, τόσο από παραδοσιακές δυνάμεις όσο και από νεοσύστατες σφριγηλές οικονομίες όπως η Βραζιλία, αλλά και η γενικότερη αποτυχία της να επανανοηματοδοτήσει μια κυρίαρχη κουλτούρα ενός νέου, πανευρωπαϊκού πολίτη, οδήγησε στην εθνική αναδίπλωση των λαών. Ήταν εκεί που η εθνική συνείδηση, μέσα από μια αντιφατική διαλεκτική, παρέδωσε στους ευρωπαίους πολίτες έναν νέο τρόπο να απεικονίσουν τον εαυτό τους μέσα στο χάος. Το συλλογικό φαντασιακό χρησιμοποίησε τα εθνικά σύμβολα δίνοντάς τους καινούργιες σημασίες για να αποκτήσει πρόσβαση στην πραγματικότητα. Μέσα από μια τέτοια σύνθετη διαδικασία ο εθνικός συμβολικός πλούτος κατακερματίζεται και επαναχρησιμοποιείται κομμάτι-κομμάτι, με σκοπό την δημιουργία νέων αφήγησεων και συνθέσεων που αφορούν το παρόν. Τελικώς, ο αυτοπροσδιορισμός με βάση την εθνική ταυτότητα απέκτησε μια πρωτόγνωρη σημασία. Χαρακτηριστικό παράδειγμα για εδώ, η εκτροπή της 28ης Οκτωβρίου (από την μαζική εμφάνιση σκίτσων και πλακάτ με απεικονιζόμενους φαντάρους να διώχνουν την Μέρκελ από τα σύνορα, μέχρι τις ρητορείες επί ρητορειών για το πώς πρέπει να κατανοήσουμε και να αντιδράσουμε στον «νέου τύπου» κατακτητή).

Μια πολύ πλούσια κληρονόμος
-  «Ο ιός Έμπολα θα λύσει το πρόβλημα της δημογραφικής έκρηξης», Ζαν-Μάρι Λεπέν

Το μακρινό 1972, ο Ζαν-Μάρι Λεπέν προχωράει στον σχηματισμό του Εθνικού Μετώπου (Front National, FN) συσπειρώνοντας γύρω του πληθώρα μικρών ακροδεξιών κομμάτων με χαρακτηριστικότερο το παράδειγμα του Ordre Nouveau. Κινούμενος από την αρχή σε ένα αντισημιτικό μοτίβο, προκαλεί με τις δηλώσεις του (αμίμητο οτι «το Ολοκαύτωμα είναι μια λεπτομέρεια της ιστορίας») και δεν αργεί να οχυρώσει την πολιτική του περσόνα πίσω από το μεταναστευτικό ζήτημα, την παγκοσμιοποίηση και την φλου σταθερή αξία της εθνικής υπερηφάνειας.

Το 2011, η Μαρίν Λεπέν, η κόρη του Ζαν-Μάρι, αναλαμβάνει το χρίσμα της πρόεδρου του FN, με σκοπό να αποδαιμονοποιήσει το παρελθόν του και να το εξελίξει σε κόμμα εξουσίας. Πρόκειται για μια ιεροποίηση του αίματος, όπου η κληρονόμος της σκέψης και του έργου (από τους πιο χυδαίους όρους και βαθειά στερεωμένος σε μια πατριαρχικά διαρθρωμένη λογική) του πατέρα της, αρνείται συνειδητά τις μνήμες και τις ρίζες του εγχειρήματος του. «Δεν είμαστε σε καμία περίπτωση ένα κόμμα της άκρας δεξιάς, όσοι το νομίζουν αυτό κάνουν μια εντελώς λάθος ανάλυση» τονίζει, ενώ δε διστάζει να δηλώσει στο ραδιόφωνο «σκοπεύω να ζητήσω από την δικαιοσύνη να μελετήσει κατά πόσο ο όρος άκρα δεξιά είναι ένας μειωτικός όρος, ο οποίος χρησιμοποιείται ηθελημένα για να πληγεί το Εθνικό Μέτωπο». Να σημειωθούν οι ιδιότητες της Λεπέν ως δικηγόρου και άριστου γνώστη του ποινικού δικαίου, τις οποιές χρησιμοποιεί εργαλειακά ώστε να προχωρήσει εντέχνως σε μια διαρκή θυματοποίηση του εαυτού της. Η μήνυση της πάντως στον Ζαν Λικ Μελανσόν που της απεύθυνε τον χαρακτηρισμό «φασίστρια» έπεσε στο κενό, ενώ περιμένουμε να δούμε τι θα γίνει και με την αγωγή της κατά της Μαντόνα.
                                                        

Η λογική στο παράλογo
Προσπαθώντας να κατανοήσω την πάνω-κάτω ταυτόχρονη άνοδο του εθνικισμού σε όλα τα μήκη και τα πλάτη της Ευρώπης, παλαιότερα είχα ανατρέξει σε μια διήγηση του Εντουάρντο Γκαλεάνο, στο «Μέρες και νύχτες αγάπης και πολέμου». Ο συγγραφέας, αφού πρώτα αναφέρει ότι σε πολλές περιπτώσεις συνηθίζεται να βάζουν δίπλα από τα καναρίνια στο κλουβί τους έναν καθρέφτη, ώστε αυτά βλέποντας την αντανάκλαση τους να νομίζουν πως έχουν παρέα, συνδέει την πρακτική αυτή, με μια σιωπηλή διαδικασία, χωρίς επεξηγήσεις, με τον κόσμο όπως τον γνώρισε στα μπαρ των διαφόρων λιμανιών. Οι άνθρωποι εκεί, περιγράφει, καθόντουσαν στην μπάρα και καθώς μεθούσαν πέταγαν μπουκάλια προσπαθώντας να σπάσουν τον καθρέφτη  πίσω από τον μπάρμαν. Πίστεψα έτσι πως ήταν και αυτός ένας τρόπος να διαβάσεις τον κόσμο, να τον ερμηνεύσεις δηλαδή ως ένα σύνολο εξαπατημένο, το όποιο αρνείται πεισματικά να αντικρίσει τις επιπτώσεις των αποφάσεων του κατάματα.

Ποιός όμως πλέον μπορεί να αρκεστεί σε αυτό; Καθώς οι εξαπατημένοι φασίστες πληθαίνουν συνεχώς, δεν έχει έρθει η ώρα να ακτινογραφήσουμε όλες τις συνθήκες και τα δομικά στοιχειά του εθνικιστικού κινήματος που μας έχουν φτάσει ως εδώ;

Η στρατηγική θέση της Μαρίν Λεπέν
-  «Αυτό που είναι μεθυστικό στο κακό γούστο είναι η αριστοκρατική ηδονή να γίνεσαι δυσάρεστος», Σαρλ Μπωντλαίρ

Ο εθνικισμός πλέον πλασάρεται ως μια ολιστική λύση σε ένα συνολικό πρόβλημα της Ευρώπης. Διατρέχει από άκρη σε άκρη το σύνολο του κοινωνικού ιστού, προσεγγίζοντας διαθεματικά όλα τα ηλίθια κόμπλεξ των καιρών μας, ενσωματώνοντάς τα και εγκολπώνοντάς τα στην ρητορική του. Για την ανεργία φταίνε τα φτηνά χέρια των μεταναστών. Για την κρίση της πατριαρχικής οικογένειας όπως την ξέρουμε, και τα διαζύγια, φταίνε τα νέα ήθη και οι ρωσίδες. Και για όλα τα υπόλοιπα φταίνε οι μουσουλμάνοι και οι εβραίοι Ιλλουμινάτι που μας ψεκάζουν.

Κάπως έτσι μπαίνει στο κόλπο η Λεπέν. Δουλεύοντας συνεχώς την εικόνα ενός απλού, «κανονικού ανθρώπου», διαγράφοντας στα λόγια όλα τα φασιστικά κατάλοιπα του κόμματος που εκπροσωπεί, και ταυτόχρονα υπερπροβάλλοντας το δημοκρατικό της προφίλ, καταφέρνει και συντηρεί κρυφά ένα μισαλλόδοξο, επιθετικό ανφάς που φροντίζει να φανερώσει σπασμωδικά όποτε κρίνει σκόπιμο και προσοδοφόρο. Πρόκειται για τον ιδανικότερο εκφραστή εδώ και χρόνια της προσπάθειας της άκρας δεξιάς να απαλλαγεί απο τον επιθετικό προσδιορισμό που την συνοδεύει, στο επίπεδο του θεάματος και όχι της ουσίας. Αναδύεται έτσι, μαζικά πλέον στην Γαλλία με την συμμετοχή της, ένα καινούργιο υποκείμενο, φαινομενικά ψύχραιμο, σώφρον και λογικό², που έχει βρει την αιτία (δήθεν μετά από μεγάλη ανάλυση, αλλά στην πραγματικότητα επικίνδυνα εύκολα) για όλα τα πρόβληματα του: οι ξένοι, η ενοχή και όλα τα βάσανα που έχει φορτώσει στο ήδη τραυματισμένο τους σώμα. Έχουμε να αντικρίσουμε μια πειραματική μορφή διακυβέρνησης, που ταυτόχρονα συνδυάζει όλες τις παραδοσιακές ποιμαντικές νόρμες μαζί με κάποια καινούργια συστατικά, ένα λειτουργικότατο κατασκεύασμα για την Λεπέν. Και λογικά, μετά την πρόσφατη εκλογική της επιτυχία, πρέπει να νιώθει πολύ σίγουρη για το μονοπάτι που ακόλουθει. Ένα μονοπάτι στρωμένο με κινδύνους και εξοντώσεις για οτιδήποτε διαφορετικό, το οποίο απειλεί να χαράξει όλη την σύγχρονη ευρωπαϊκή ιστορία.