Τη Δευτέρα το βράδυ βρεθήκαμε στο Γκάζι, έξω από το Σύγχρονο Θέατρο για να παρακολουθήσουμε την παιδική και εφηβική παράσταση, «Είστε και φαίνεστε» , η οποία πραγματεύεται το bullying και το σχολικό άγχος. Η παράσταση που ανεβαίνει από τη Θεατρική Ομάδα «Συντεχνία του Γέλιου» είναι βασισμένη στο έργο του Volker Ludwig, διασκευασμένο από τον Βασίλη Κουκαλάνι και σκηνοθετημένο από κοινού με το Γιώργο Παλούμπη, με τη μουσική πλαισίωση του Φοίβου Δεληβοριά.
Παρόλο που πρόκειται για μία αρκετά εύπεπτη και στα παιδικά δεδομένα αντίληψης παράσταση, ο τρόπος προσέγγισης του bullying δεν έχει να ζηλέψει σχεδόν καμία επιστημολογική προσέγγιση του φαινομένου του σχολικού εκφοβισμού.
Αν και το πιο βροντερό παράδειγμα εκφοβισμού που μας έρχεται στο μυαλό είναι η πρόσφατη δολοφονία του Βαγγέλη Γιακουμάκη, ως αποτέλεσμα μακροχρόνιας άσκησης bullying, η παράσταση επικεντρώνεται στο πρώτο κοινωνικό κύτταρο του παιδιού πέρα από την οικογένειά του, στο σχολείο και συγκεκριμένα στο δημοτικό.
Παρόλο που με βάση διάφορες έρευνες, ο εκφοβισμός απορρέει πρωτίστως από τη διαφορά δύναμης, δηλαδή ο θύτης είναι ο σωματικά δυνατός και επιβλητικός ενώ το θύμα αδύναμο, στην ιστορία μας, ο πρωταγωνιστής , ο Ζαχαρίας ή αλλιώς «ο γυαλάκιας» είναι σωματικά πιο δυνατός από τα υπόλοιπα αγόρια που τον εκφοβίζουν, αλλά αντί για έναν, έχει απέναντί του άλλους τέσσερις μεταξύ των οποίων και δύο κορίτσια. Συνεπώς, η διαφορά δύναμης είναι έντονα αισθητή στην αριθμητική διαφορά ανάμεσά τους.
Ο «γυαλάκιας» λοιπόν έχει να τα βάλει με παιδιά τα οποία φαινομενικά δεν είναι όλα « κακά» παιδιά, δηλαδή μπορεί να είναι συνεπείς μαθητές μερικοί και μερικοί άλλοι να μην ηδονίζονται με την πρόκληση εντάσεων. Πάντως σίγουρα δε θέλουν όλοι να βλάψουν το συμμαθητή τους, αλλά προκειμένου να γίνονται αποδεκτά στο φιλικό τους περιβάλλον, υποπίπτουν στην επιρροή των συνομηλίκων τους και υποβιβάζουν τη συμπεριφορά τους στη διάθεση και τις εντολές εκείνου ή εκείνων που φαίνεται να έχουν πιο ηγετικό ρόλο και συνήθως αποτελούν τον «εγκέφαλο» της άσκησης εκφοβισμού. Μάλιστα, προς το τέλος της παράστασης, απομονώνεται κιόλας εκείνος ο οποίος φαίνεται να έχει την πιο έντονη τάση για επιθετική συμπεριφορά.
Εκείνο που θα πρέπει να έχουμε πάντα κατά νου πριν βιαστούμε να πούμε πως το bullying αφορά μόνο τη βλάβη της σωματικής υπόστασης του άλλου, είναι πως ο εκφοβισμός αποτελεί μία στοχευμένη μορφή επιθετικότητας και αρκεί να έχει έστω και ψυχολογικές επιπτώσεις στο θύμα, προκειμένου να χαρακτηριστεί ως bullying. Μάλιστα, στην περίπτωση του Ζαχαρία ήταν ιδιαίτερα εμφανές πόσο επηρεαζόταν ψυχολογικά από την κακομεταχείριση των συνομηλίκων του, αλλά και σε συνδυασμό με ένα στρεσσογόνο οικογενειακό περιβάλλον -καθ’ όλα ταυτόσημο με εκείνο της μέσης σύγχρονης πληγμένης από την κρίση οικογένειας-, αυτό είχε ως αποτέλεσμα να μειωθούν ακόμη και οι επιδόσεις του στο σχολείο.
Βέβαια, από τη στιγμή που πρόκειται για μία παιδική παράσταση, όλα αυτά αποτυπώνονται με χιούμορ και έντονη ζοφερότητα, με τους ηθοποιούς να χορεύουν και να τραγουδάνε στίχους στους οποίους αποτυπώνουν την απόγνωση και τα νεύρα τους και μας φέρνουν στο μυαλό όλες εκείνες τις φορές που σαν μαθητές θέλαμε να φωνάξουμε ένα «είστε και φαίνεστε».
Αν και σχετικά υπεραπλουστευτικά, στο τέλος, όπως γίνεται συνήθως όταν δύο μέρη βρίσκονται σε σύγκρουση, οι μαθητές ανακάλυψαν ότι έχουν ένα κοινό πρόβλημα και ένα κοινό συμφέρον, οπότε οργανώνουν ένα σχέδιο δράσης στο οποίο γίνονται όλοι μια γροθιά και συνεργάζονται προκειμένου να επιτύχουν τον κοινό τους στόχο.
Εν κατακλείδι, πρόκειται για μία αρκετά ενδιαφέρουσα παράσταση, που κινείται ανάμεσα στην αναγκαία ισορροπία για την πληροφόρηση σχετικά με τον σχολικό εκφοβισμό αλλά και την προοπτική αυτός να αλλάξει αν δώσουν όλοι την δέουσα σημασία. Συνίσταται ανεπιφύλακτα σε παιδιά, εφήβους και εκπαιδευτικούς, ζητώντας να σπάσει το φόβο της εξωτερίκευσης αυτής της επικίνδυνης κατάστασης που εξαπλώνεται όλο και περισσότερο σχεδόν σε όλους τους κοινωνικούς μας χώρους.
Φταίει....φταίει....ο μαθητής;
Φταίει!
Ή μήπως φταίει ο διευθυντής;
Φταίει!
Μη φταίει ο δάσκαλος;
Ή μήπως ο γονιός;
Φταίει πάντα ο άλλος, ο διαφορετικός
Φταίει η κοινωνία!
Ε βαλ' την τιμωρία!
Παίζουν: Πολυξένη Ακλίδη, Γιώργος Κατσής, Βαλέρια Κουρούπη, Βασίλης Κουκαλάνι, Ιωάννα Λέκκα, Πέτρος Σπυρόπουλος και Μιχάλης Τιτόπουλος.
Σκηνικά- κουσούμια: Αλεξάνδρα Σιάφκου, Αριστοτέλης Καρανάνος
Φωτισμοί: Τάσος Παλαιορούτας
Κίνηση: Σεσίλ Μικρούτσικου
Βοηθός Σκηνοθέτη: Μαριάνθη Γραμματικού
Βίντεο- Φωτογραφίες: Πάνος Ζενίδης, Τίνα Ψαρρού
Η παράσταση θα παίζεται κάθε Κυριακή στις 12 μ.μ. και καθημερινές για σχολεία.
