Σε αυτό το πολύ εύστοχο δοκίμιο, που ο μεγάλος στοχαστής δημοσίευσε ένα χρόνο πρίν τον θάνατο του, και το οποίο είχε γράψει τριάντα χρόνια πριν, πραγματεύεται με εύστοχο τρόπο ένα φαινόμενο-ταμπού για πολλές εγκλωβισμένες σε μια αφελή οικονομοκρατική προσέγγιση (ειδικά απο τον χώρο της αριστεράς αλλά και της αντιεξουσίας) αναλύσεις. Με διαύγεια και σαφήνεια, περιγράφεται ακριβώς ένα σύνολο από ιδιοτυπίες του γερμανικού χαρακτήρα, που όμως δεν αποτελούν και μοναδικότητες του, καθώς ανάλογές τους έχουν βρεθεί και σε διάφορες άλλες περιοχές του πλανήτη και κουλτούρες.
Μπορούν αυτές οι ιδιοτυπίες να παράγουν, όταν εμφανίζονται συγκεντρωμένες, την κατάλληλη ατμόσφαιρα, που θα μπορούσε να προάγει ένα τόσο εμμονικά στοχευμένο και κατευθυνόμενο από τις σκοτεινότερες ενορμήσεις του ασυνειδήτου ρεύμα θέασης του κόσμου, αλλά και πολιτικής συγκρότησης αυτού του ρεύματος; Ο Ελίας απαντά ναι. Φυσικά και ο γερμανικός χαρακτήρας έχει την τάση προς την μελαγχολική σύνδεση, εξαιτίας της μακρόχρονης αποδυνάμωσης της γερμανικής ενότητας, της κάθε νίκης με μια επερχόμενη ήττα. Δεν είναι τυχαίο πως ο ρομαντισμός ως ρεύμα, «έδεσε» τόσο πολύ με τον γερμανικό χαρακτήρα, μέσα από τις συνδέσεις του υποκειμενικού με το διαπροσωπικό αίσθημα της λαϊκής, αιωνίως διατηρούμενης, κοινότητας ενός πολιτισμικά ενωμένου πληθυσμού.
Οι Γερμανοί, όπως εύστοχα υπονοείται και μέσα στο βιβλίο, είναι πολύ πιο έτοιμοι να αντιληφθούν μέσα τους ένα αίσθημα υποβόσκουσας συντριβής ακόμα και τις στιγμές των μεγάλων θριάμβων, αίσθημα που δεν θα συναντήσεις τόσο συχνά στον βρετανικό χαρακτήρα, για παράδειγμα, τον τόσο συνηθισμένο στο πέρασμα του χρόνου, που έχει αφομοιώσει την ασφάλεια που το παρέχει η Θάλασσα, αλλά και την ψυχραιμία μιας αυτοκρατορίας, που από την αυγή των νέων χρόνων αναδύθηκε και που, ακόμη και μέσα από τις πτώσεις της, κατάφερε να διατηρήσει το αίσθημα της υπεροχής. Αυτό το αίσθημα στην γερμανική περίπτωση, μετά την ουσιαστική διάλυση της γερμανικής ενιαίας αυτοκρατορίας κατά τον τριακονταετή πόλεμο (από μόνος του αυτός ήταν ένα τεράστιο τραύμα στο γερμανικό ασυνείδητο καθώς διεξήχθη κυρίως στα γερμανικά εδάφη, είχε ολοκληρωτικά χαρακτηριστικά και στην διάρκεια του το ένα τέταρτο του γερμανικού πληθυσμού εξοντώθηκε!), επανήλθε μόνο για ένα σύντομο διάστημα λιγότερων από πενήντα χρόνων μετά το 1870. Όλη η υπόλοιπη περίοδος αντικατοπτρίζει την βαθιά αμφισημία ενός χαρακτήρα που, ενώ στοχάζεται στα απώτατα όρια του πνεύματος, η αντιμετώπιση του προς τους άλλους εμπεριέχει ένα συγκαλυμμένο σύμπλεγμα κατωτερότητας, κάτω από τις αυτοκρατορικές ιαχές και μια βαθιά αίσθηση ταύτισης προς την υπερατομική πατρίδα-πατέρα (διόλου τυχαία η χρήση του ουσιαστικού «πατέρας» και όχι «μητέρα») και τις αρχετυπικές μορφές των τευτονικών Θεών της Βαλχάλα, αλλά και του λυκόφωτος ενός Ραγκναρόκ, τη στιγμή που αυτό ακολουθεί ένα μεγάλο θρίαμβο που μορφοποιεί τον σύμπαντα κόσμο.
Είναι πολύ σημαντική η θέση του Ελίας. Οι Γερμανοί –ακόμα και ο ίδιος ο Χίτλερ!-αγαπούσαν απόλυτα όχι την Γερμανία ως είχε ,αλλά το όραμα της προβολής της σε ενα αποκαλυπτικό στάτους κυριαρχίας δια της υλοποίησης της εσωτερικής κεκαλυμμένης ιδέας μιας ζωής μέσα στην αυθεντικότητα. Όταν στο τέλος του πρώτου παγκοσμίου πολέμου, η γερμανική κοσμοεικόνα της επίπλαστης δύναμης κατέρρευσε, η πλειοψηφία του πληθυσμού ήταν πολύ σύντομα έτοιμη να δεχτεί, τη συγκέντρωση γύρω από έναν ανορθόλογο «Προστάτη» ηγέτη, που όμως –και εδώ είναι ένα ακόμα σημείο διεπαφής με τους άλλους λαούς (ακόμα και με τον ελληνικό και τα φαινόμενα γιγάντωσης της χρησης αυγής τα προηγούμενα χρόνια!)- είναι ένας από αυτούς και δι-αισθάνεται...ό,τι και εκείνοι !
