Με αφορμή την πρεμιέρα της "Μηχανής Άμλετ" τη Δευτέρα 16 Μαΐου στο Σύγχρονο Θέατρο (βλ. παρακάτω πληροφορίες), ζητήσαμε από τον σκηνοθέτη της Γρηγόρη Χατζάκη να πάρει ο ίδιος μια συνέντευξη από τον ηθοποιό της παράστασης, Βαγγέλη Στρατηγάκο!
Ας γίνουμε λοιπόν μάρτυρες αυτής της μοναδικής επικοινωνίας ανάμεσα σε σκηνοθέτη και ηθοποιό και ας βγάλουμε από πρώτο χέρι τα συμπεράσματά μας για το κλίμα που επικρατεί στις πρόβες και για το τι πρόκειται να παρακολουθήσουμε από την ερχόμενη Δευτέρα στο Σύγχρονο Θέατρο. Ο λόγος στον Γρηγόρη Χατζάκη:
Τρίτη απόγευμα. Είχε πάρει να πέφτει το σούρουπο. Οι ήχοι της πόλης έσβηναν μαζί με την υπόσχεση του φεγγαρόφωτου. Συνάντησα το Βαγγέλη σε ένα μικρό στενάκι λίγο πιο πέρα. Πάντα τυπικός στο ραντεβού του, ντυμένος όπως συνηθίζει, χωρίς καπέλο και γάντια. Με χαιρέτησε ενώ περνούσε με το Citroën του από μπροστά μου. "Ρε... Περίμενε να παρκάρω", μου είπε, "Πάρε μου καφέ!". Έκανα όπως μου ζήτησε. Έβαλε το αμάξι λίγο πιο κάτω στη στροφή. Καθίσαμε στο καφέ. Λίγο μετά μου λέει, με φωνή πάντα σταθερή και σίγουρη, "Ρε, δεν πάμε σιγά-σιγά;" Διάβασα μέσα απ' τα λόγια... Να πάμε για πρόβα. Πήγαμε. Μια δρασκελιά κι ήμασταν στο θέατρο. Ο χώρος άδειος, περίμενε το θεατρόφιλο κοινό να τον γεμίσει με τις ανάσες του, τους ηθοποιούς να έρθουν αντιμέτωποι με τις δυνάμεις τους. "Άιντε, ξεκίνα", του είπα. Κάθισα σε μία αδειανή θέση, κάπου στην τέταρτη σειρά. Ο Βαγγέλης πάνω στη σκηνή. Δεν τον διέκοπτε τίποτα. Μόνο κάποιες φορές εγώ. Και πότε-πότε εκείνος, να ρωτά αν τα κάνει όλα καθώς πρέπει. Κάποια στιγμή τον σταματώ για τα καλά. "Δεν κάνουμε κανά διαλειμματάκι λέω ‘γω, να σου κάνω δυο ερωτήσεις;" πρότεινα. "Τι θέλεις πάλι ρε πατάτα;", με ρωτά. Καθίσαμε σε δυο καρέκλες πλάι-πλάι, σαν για να παρακολουθήσουμε το κενό της σκηνής να μας δίνει ενέργεια.
Χατζάκης: "Ήμουν ο Άμλετ". Όταν σκέφτεσαι το έργο, ποιο όνομα έχεις δώσει στον ήρωα;
Στρατηγάκος: Άμλετ.
X.: Ποια φράση του έργου πιστεύεις πως σε εκφράζει περισσότερο;
Σ.: Η εξέγερση αρχίζει σαν περίπατος.
Χ.: Εκτός από ηθοποιό, τι θα άλλαζες στην παράσταση;
Σ.: Σκηνοθέτη και στο τέλος της παράστασης θα εμφάνιζα και τον πατέρα του Άμλετ.
Χ.: Βαγγέλης;
Σ.: Κάποιος περαστικός που μου χαμογέλασε στον δρόμο.
Χ.: Αν την ώρα που έπαιζες στη “Μηχανή”, στεκόταν δίπλα σου ένα πουλάκι, όπως στην ομιλία του Sanders, τι θα έκανες; Και τι θα σκεφτόσουν;
Σ.: Θα συνέχιζα να παίζω για έναν επιπλέον θεατή και θα σκεφτόμουν ότι το πουλάκι είναι ο Heiner Müller.
Χ.: Τι θα ήθελες να ρωτήσεις την κ. Βαροπούλου (μεταφράστρια του έργου);
Σ.: Κυρία Βαροπούλου,πόσα σημεία χάθηκαν κατά τη διάρκεια της μετάφρασης;
Χ.: Τι μουσική θα άκουγε ο δικός σου Άμλετ;
Σ.: Το μόνο που ακούει είναι τη μουσική που έχει γράψει ο Βύρωνας για την παράσταση και του έχει σπάσει τα νεύρα το βουητό και τα σφυριά. Δεν μπορεί πια να υποδηθεί τον εαυτό του και σκέφτεται πολύ σοβαρά να αλλάξει θεατρικό.
Χ.: Γιατί πίνεις στην παράσταση;
Σ.: Για να ξεχάσω.
Χ.: Τι σε ενοχλεί περισσότερο στο χώρο του θεάτρου (κυριολεκτικά ή μεταφορικά);
Σ.: Με ενοχλεί να ακούω συνεχώς για τους ίδιους σκηνοθέτες, ηθοποιούς κ.τ.λ οι οποίοι αποκαλούνται από τα περίεργα παρεάκια, η αφρόκρεμα του ελληνικού θεάτρου. Γι' αυτό πίνω πια φρέντο εσπρέσσο.
Χ.: Περίγραψε, αν έχεις την καλοσύνη, τον πρώτο κόσμο που σου έρχεται στο μυαλό.
Σ.: Ένας κόσμος όπου όλοι χαμογελούν. Ξυπνάνε με χαμόγελο, τρώνε με χαμόγελο, δουλεύουν με χαμόγελο, κοιμούνται με χαμόγελο. Ακόμα και όταν πεθαίνουν το χαμόγελο δεν σβήνει. Ο Βασιλιάς του συγκεκριμένου κόσμου, έχει το μεγαλύτερο χαμόγελο. Είναι ένα χαμόγελο με πόδια. Αλλά κάπου, σε ένα κρυσφήγετο, ζει ένας άντρας, ο οποίος χαμογελάει μόνο όταν θέλει. Τις περισσότερες φορές είναι μελαγχολικός και είναι σίγουρος ότι τα πράγματα δεν ήταν, δεν είναι και δεν θα είναι καλά.
Χ.: Στην περίπτωση που δεν την έχεις;
Σ.: Δεν περιγράφω τίποτα! Τ' ακούς;
Χ.: Τελείως μεταξύ μας, τι γνώμη έχεις για τον εαυτό σου;
Σ.: Τη χειρότερη…αφού το ξέρεις… τι ρωτάς;
Χ.: Τι θα ήθελες να μου πεις/να πεις για μένα, που δεν έχεις πει από κοντά;
Σ.: Θέλω να κάνουμε έρωτα.
Χ.: Νοκ νοκ. Ποιος είναι;
Σ.: Το “τ” γιατί μου πήρε τη θέση το γράμμα “ν”… Τοκ τοκ. Ποιος είναι;( αχχχ….πολύ καλύτερα)
Χ.: Αν έχεις κάτι να προσθέσεις, πρόσθεσέ το εδώ.
Σ.: Αγάπη.
«Ήμουν ο Άμλετ. Στεκόμουνα στην ακτή και μιλούσα στα κύματα που πάφλαζαν... με την πλάτη στραμμένη στα ερείπια της Ευρώπης».
Η ψευδαίσθηση της κανονικότητας και οι αυταπάτες της μοίρας του Άμλετ με φόντο την ηθική και ανθρωπιστική κατάρρευση ενός ολόκληρου πολιτισμού, παρουσιάζεται στον σπαρακτικό μονόλογο του Χάινερ Μίλλερ υπό την επήρεια…μέθης.
Το πιο γνωστό και «παράξενο» έργο του συγγραφέα, έργο ορόσημο της μεταμοντέρνας γραφής, ανεβαίνει στη σκηνή του Σύγχρονου Θεάτρουσε μια ανεξάρτητη παραγωγή που σκηνοθετεί ο Γρηγόρης Χατζάκης σε ένα σκοτεινό, ατμοσφαιρικό σκηνικό που επιμελήθηκε ο Αλέκος Φασιανός.
Ο επαναστατικός στοχασμός του Χάινερ Μίλλερ την περίοδο που μετέφραζε τον Άμλετ, οδήγησαν σε μια μηχανή παραγωγής ερωτημάτων και αδιεξόδων. Μια μηχανή πεσιμισμού, ένα νοσταλγικό μοιρολόι στη σοσιαλιστική ουτοπία. Μια σπαρακτική εξομολόγηση του ίδιου του συγγραφέα που καταγγέλλει τη ματαιότητα της επανάστασης και υπενθυμίζει τις απογοητεύσεις της ιστορίας.
Το έργο είναι μια συντομογραφία μοτίβων από τον Άμλετ του Σαίξπηρ, σαν ερείπια λόγου «με την πλάτη στραμμένη στα ερείπια της Ευρώπης». Της Ευρώπης που καταρρέει και μάταια προσπαθεί να ανασυντάξει τις δυνάμεις της.
Η προσέγγιση του έργου από τον Γρηγόρη Χατζάκη είναι συμβολική. Η πραγματική έλλειψη νηφαλιότητας του ενός και μόνο ηθοποιού πάνω στη σκηνή, θέλει να αναδείξει την παραμόρφωση που βρίσκεται παντού γύρω μας. Έχοντας χάσει το σημαντικότερο εργαλείο του, τη διαύγεια, ο Βαγγέλης Στρατηγάκος ως απαισιόδοξος Άμλετ, παλεύει να συγκεντρώσει τις σκέψεις του και να σταθεί όρθιος στην κατάσταση που τον τραβάει προς τα κάτω:
«Δεν είμαι ο Άμλετ. Δεν έχω πια ρόλο. Τα λόγια μου δεν έχουν να μου πουν πια τίποτα».
Info:
Οι BATArtists παρουσιάζουν:
H Μηχανή Άμλετ του Heiner Muller
με τον Βαγγέλη Στρατηγάκο
Σύγχρονο θέατρο, Ευμολπιδών 45, Αθήνα
Πρεμιέρα: Δευτέρα 16 Μαΐου στις 21.00
Παραστάσεις: Κάθε Δευτέρα & Τρίτη στις 21.15 (μέχρι τις αρχές Ιουνίου)
Τιμή εισιτηρίου: €10
Διάρκεια παράστασης: 70’
Credits:
Μετάφραση Ελένη Βαροπούλου
Σκηνοθεσία Γρηγόρης Χατζάκης
Σκηνικά Αλέκος Φασιανός
Μουσική Βύρων Κατρίτσης
Κοστούμι Βασιλική Σύρμα
Κίνηση Μαρία Καραγεώργου
Επιμέλεια/Κατασκευή Σκηνικών Ζωή Αρβανίτη
Φωτογραφίες/Λήψη Στυλιανός Παπαρδέλας
