Μεγάλωσα διαβάζοντας ανελλιπώς όλες τις περιπέτειες του ξανθομούστακου φίλου μου Αστερίξ. Όταν πηγαίναμε διακοπές με την οικογένεια, το πρώτο πράγμα που σκεφτόμουνα και έτρεχα να βρώ ήταν αν το παντοπωλείο της γειτονιάς έχει κάποιο τεύχος του που δεν είχα ακόμα διαβάσει. Θυμάμαι ακόμα τα καλοκαίρια που φτάναμε στο χωριό. Το πρώτο πράγμα που έκανα ήταν να τρέχω σφαίρα στον γερο- Τριαντάφυλλο που είχε το μαγαζί ψιλικών, με πόση παιδική ανυπομονησία και ευχές εκπλήρωσης τον παρακαλούσα να μου δείξει ποιά Αστερίξ έχει. Τότε, παραμέριζε τα στυλό, τα τετράδια και τις τσίχλες σε σχήμα τσιγάρου απ' τον πάγκο του ταμείου και έβγαζε από το ράφι με ένα πλατύ χαμόγελο κατανόησης όλα τα τεύχη. Όλα όμως! Πώς ένιωθα τότε. Λές και βρήκα το μυστικό της αθανασίας ή τον λόγο που κάναμε τόσο δρόμο από την Αθήνα για τον μικρό αυτόν ελατόφυτο παράδεισο.
Και οι δύο πλευρές διεκδικούν πολιτική νίκη. Όμως, τι ωραίο που είναι να παίρνεις το μέρος αυτών που έχουν κάθε δικαίωμα να είναι ελεύθεροι
Δεν ήταν μόνο αστείες ή παιδαγωγικές αυτές οι περιπέτειες που διάβαζα. Ήταν βαθειά διδακτικές, και αυτό το συνειδητοποιούσα στο πέρασμα του χρόνου. Με διαμόρφωναν στον χαρακτήρα και άφηναν εντυπώσεις που έμελλαν να σταθούν για μένα καθοριστικές για τον πώς βλέπω τα πράγματα.
Οι φάπες έπεφταν δεξιά και αριστερά σε ατυχείς λεγεωνάριους που βρίσκονταν μπροστά στους ανυπότακτους Γαλάτες. Ας μιλήσουμε σοβαρά, όσο αστείο κι αν ακούγεται το να θέλεις να μιλήσεις σοβαρά για ένα κόμικ για παιδιά. Ο Αστερίξ, ο Οβελίξ και οι κάτοικοι του μικρού χωριού τους είναι κάποιοι Γαλάτες που δεν θέλουν να υποταχθούν στη Ρώμη, που σαν πλημμυρίδα έχει κατακτήσει σχεδόν όλον τον τότε γνωστό κόσμο. Λοιπόν: Μια υπερδύναμη θέλει να υποτάξει όλο τον κόσμο και μια μικρή αυτόνομη κοινότητα «βαρβάρων» κάπου στη βόρεια Γαλατία αντιστέκεται επειδή έχει μάθει να είναι ελεύθερη, θέλει και μπορεί. Και οι δύο πλευρές διεκδικούν πολιτική νίκη. Όμως, τι ωραίο που είναι να παίρνεις το μέρος αυτών που έχουν κάθε δικαίωμα να είναι ελεύθεροι. Οι Ρωμαίοι περιγράφονται ως παρείσακτοι κατακτητές, ως κάποιοι που χώνουν τη μύτη τους εκεί που δεν τους αφορά, δηλαδή στις ζωές των άλλων. Και έτσι ήταν, ασχέτως των καλών πραγμάτων και του οργανωμένου πολιτισμού που άφηναν σε όσους κατακτούσαν. Τι δουλειά είχαν με αυτούς τους ανυπότακτους, και γιατί τέλος πάντων φαγώνονταν τόσο πολύ να επιβληθούν σε μια χούφτα ανθρώπων;
Είναι αυτή η μανία για επιβολή, αυτή η αδηφαγία ενός πεινασμένου αετού που θέλει να αφομοιώσει τα πάντα στην κοιλιά του, που κάνουν τον Οβελίξ, τον Αστερίξ και τους φίλους τους να λένε με απορία μετά από ένα γερό ξυλίκι στους λεγεωνάριους: «Eίναι τρελοί αυτοί οι Ρωμαίοι!». Ο ελεύθερος Γαλάτης δεν μπορεί να καταλάβει τι ωθεί τον Ρωμαίο να θέλει τόσο πολύ την ελευθερία του, που τη ζεί σε ένα μικρό , ξεχασμένο και απόμερο χωριουδάκι. Δηλαδή, τι θα κερδίσει; Πέρα από το συμβολικό νόημα της νίκης, που μπορεί να κολακεύει τη ματαιοδοξία του Ιουλίου Καίσαρα, δεν καταλαβαίνουν πρακτικά σε τι θα βελτιώσει τη ζωή αυτού που θέλει να τους κατακτήσει. Κι αυτό, γιατί δεν υπάρχει κάποιο ουσιαστικό όφελος. Βλέποντας τα πράγματα από αυτή την οπτική γωνία, οι Ρωμαίοι, και οι κάθε κατακτητές "Ρωμαίοι", είναι τρελοί.
Στο τεύχος #2 -που στο πρόσωπο του δαιμόνιου νεωτεριστή οικονομολόγου έχουν βάλει ο Ουντερζό και ο Γκοσινύ το πρόσωπο του φρέσκου τότε και νέου πολιτικού Ζάκ Σιράκ!- γίνεται η ανάλυση και έκθεση της νέο-οικονομίας των νεοφιλελεύθερων
Υπάρχουν μέσα στον Αστερίξ πράγματα, εικόνες, διάλογοι και σκέψεις που θέλουν ένα δεύτερο και τρίτο φιλτράρισμα ανάγνωσης. Σε κάθε τεύχος σχεδόν υπάρχουν αυτοί οι κακόμοιροι πειρατές που πέφτουν στα χέρια των Γαλατών και γίνεται το «Σώσε». Οι πειρατές νομίζουν ότι βρήκαν εύκολα θύματα, αλλά με το που τους βλέπουν μένουν κάγκελο. Πέφτουν μπούφλες, γίνονται όλα λίμπα και οι Γαλάτες φεύγουν για τον προορισμό τους σαν να μην έγινε τίποτα. Σε αυτό το σημείο ένας μονοπόδης γερο- πειρατής λέει μια ατάκα στα λατινικά όπως: "Uti,non abuti" ή "Errare humanum est", και αυτή είναι που μένει ανεξίτηλα στο μυαλό ενός παιδιού 10 χρονών. Αυτή ήταν η πρώτη μου επαφή με τα λατινικά. Να τα συνδυάζω με τον Αστερίξ και να τα μαθαίνω.
Στο τεύχος νο 15 με τίτλο «Οι δάφνες του Καίσαρα», στη σελ. 16, ένα μοντέλο παίρνει πόζες για γλυπτά. Ανάμεσα σε αυτές τον Φιλόσοφο του Ροντέν, το Σύμπλεγμα του Λαοκόοντα, τον Έφηβο κ.α.. Δεν ξέρεις όταν είσαι μικρός τι είναι αυτές οι πόζες, σου μένουν όμως, και αργότερα όταν τις βλέπεις σκέφτεσαι μ'ένα χαμόγελο: "Για δες, πού τα 'χω ξανασυνατήσει αυτά!".
Στο τέυχος νο 31, «Ο Αστερίξ και η Λατραβιάτα», σελ.36-42 γίνεται αναφορά και λόγος για τον εμφύλιο πόλεμο που ξέσπασε ανάμεσα στον Πομπήιο και τον Καίσαρα. Μέσα από σπαρακτικούς διαλόγους μαθαίνει κανείς τα πιο σημαντικά γεγονότα της Ρωμαϊκής ιστορίας του 1ου αιώνα π.Χ.
Και για να κλείσω με ένα ακόμα παράδειγμα, αφού δεν θέλω να κουράσω περισσότερο, στο τεύχος νο2 «Οβελίξ και Σία», συμβαίνουν τα εξής: Οι Ρωμαίοι θέλουν να κατακτήσουν το γαλατικό χωριό, και μετά από πολλές άκαρπες προσπάθειες άμεσης επέμβασης, αποφασίζουν μέσα από ένα δαιμονικό οικονομικό σχέδιο να επιβληθούν οικονομικά σε αυτό. Θέλουν να κάνουν τους Γαλάτες να παράγουν για αυτούς μενίρ κατ' αποκλειστικότητα, με μόνο σκοπό να απορροφούνται εκεί και να μην δίνουν σημασία πουθενά αλλού. Τους έχουν τυφλώσει με την ιδέα της ατομικής παραγωγικότητας, και ο καθένας ξεχωριστά προσπαθεί να φτιάξει περισσότερα και καλύτερα μενίρ απ'τον άλλον. Ο Οβελίξ καλύτερα απ'τον Αλφαβητίξ, ο Μαζεστίξ καλύτερα απ'τον Μαθουσαλίξ, και πάει λέγοντας. Αφού φτάνουν σε ένα οριακό σημείο ρήξης και είναι έτοιμοι να πλακωθούν μεταξύ τους για την "αγορά και ζήτηση" των Ρωμαίων, ο δρυίδης Πανοραμίξ επεμβαίνει αποφασιστικά και τους θυμίζει πως δεν έχουν να κερδίσουν τίποτα στην πραγματικότητα με το να φτιάχνουν και να πουλούν μενίρ στους Ρωμαίους. Απλά είναι ένα σχέδιο αποκοίμησης και εσωτερικής διχόνοιας μεταξύ τους χάριν του κέρδους, είναι ένα σχέδιο της τακτικής "διαίρει και βασίλευε". Έτσι το σχέδιο των Ρωμαίων ναυαγεί απ'τους Γαλάτες. Όχι όμως μόνο απ'αυτούς. Δημιουργείται στη ρωμαϊκή οικονομία ένα τεράστιο δημόσιο οικονομικό έλλειμμα, αφού τεράστια ποσά επενδύονται για την αγορά των μενίρ και ύστερα, όταν κατακλύζουν την αγορά δεν μπορούν να πουληθούν λόγω κορεσμού. Είναι υπερβολικά πολλά, οι άνθρωποι πήραν μενίρ- σκατολοϊδια και τα βαρέθηκαν! Η μόδα των μενίρ πέρασε και τώρα ένα τεράστιο στόκ μενίρ σαπίζει σε ρωμαϊκές αποθήκες.
Σε αυτό το σατιρικό τεύχος,- που στο πρόσωπο του δαιμόνιου νεωτεριστή οικονομολόγου έχουν βάλει ο Ουντερζό και ο Γκοσινύ το πρόσωπο του φρέσκου τότε και νέου πολιτικού Ζάκ Σιράκ! - γίνεται η ανάλυση και έκθεση της νέο-οικονομίας των νεοφιλελεύθερων. Αγορά και ζήτηση, πώληση και μάρκετινγκ, παραγωγή και ανέβασμα των τιμών, αυτή είναι η υπόθεση, και βλέπουμε σε πoιο σημείο μπορεί να φέρει ακόμα και τους ανεξάρτητους Γαλάτες. Τους δημιουργεί μεγαλομανία και συμπεριφέρονται σαν νεόπλουτοι αρχοντοχωριάτες. Ευτυχώς που στο τέλος συνέρχονται από αυτή την αυταπάτη και αποφασίζουν να γυρίσουν στον απλό και συνηθισμένο τρόπο ζωής τους. Σε αυτόν που τους ταιριάζει.
Κλείνοντας έχω να πώ πως όταν με το καλό πάω στο χωριό σε λίγες εβδομάδες, θα ξαναδιαβάσω μερικά - αν όχι όλα τα- Αστερίξ που έχω. Η ευχαρίστηση είναι πάντα η ίδια. Και όσο μεγαλώνεις, αφού πλουτίζεις απ'τις εμπειρίες της ζωής σου, βλέπεις και άλλα πράγματα πέρα από τα ήδη γνωστά. Θα δείξει, ίσως μετά το καλοκαίρι γράψω ένα άρθρο που θα συμπληρώνει αυτό, ή, ποτέ δεν ξέρεις, να είναι ακόμα πιο ενθουσιώδες και περιγραφικό. Εύχομαι καλές και ποιοτικές αναγνώσεις αυτό το καλοκαίρι!
