*El Roto. "-Ο κόσμος αρχίζει να κάνει ερωτήσεις. Ανέβασε την ένταση του φόβου!"
Οι διπλές εκλογές της 25ης Μαϊου (σε δήμους και αυτόνομες κοινότητες) αποτελούν, κάμποσες μέρες μετά, ένα σταυρόλεξο για πολύ δυνατούς λύτες. Αν παρακάμψουμε τις αρχικές θριαμβολογίες και τις εύλογες προσδοκίες για το μέλλον μιας μεγάλης μερίδας της αριστεράς, τόσο στην Ισπανία όσο και στη χώρα μας, το πολιτικό τοπίο εμφανίζεται αρκετά σύνθετο, πολυπαραγοντικό, με αγνώστους που θα αποσαφηνίζονται σταδιακά ως την παραμονή των εθνικών εκλογών του Νοεμβρίου.
Μια ψύχραιμη ματιά στα αποτελέσματα αρκεί για να διαπιστώσουμε ότι όλοι έχασαν, ή ότι κανείς δεν κέρδισε (αν προτιμάτε). Τα παραδοσιακά κόμματα του δικομματισμού, το δεξιό Λαϊκό Κόμμα (ΡΡ) που κυβερνά και το Σοσιαλιστικό (PSOE) της αξιωματικής αντιπολίτευσης έχασαν δυνἀμεις, αλλά παρέμειναν στις αντίστοιχες δύο πρώτες θέσεις. Ωστόσο αθροιστικά σημείωσαν το χειρότερο εκλογικό αποτέλεσμα από τη Μεταπολίτευση του 1975.
Το άλλο παραδοσιακό κόμμα, η Ενωμένη Αριστερά (IU), δεν κατόρθωσε να εισπράξει τη λαϊκή δυσαρέσκεια μιας κοινωνίας που σαρώνεται από το νεοφιλελευθερισμό: αν και δεν έχασε πολλές ψήφους, έχασε λόγω εκλογικών συσχετισμών μεγάλο αριθμό βουλευτών των αυτονομιών και δημοτικών συμβούλων.
Οι Ciudadanos (Πολίτες), ένα σχετικά νέο κόμμα με έτος ίδρυσης το 2005 στην Καταλωνία, με κεντροδεξιό και αντιαυτονομιστικό προσανατολισμό και μηδαμινή εκπροσώπηση μέχρι σήμερα, θα μπορούσε να θεωρηθεί κερδισμένο από την εκλογική αναμέτρηση, ωστόσο τα ποσοστά του βρίσκονται πολύ πίσω από τα προγνωστικά των τελευταίων μηνών. Κι όλα αυτά παρά την τεράστια προεκλογική του προβολή από τα κυρίαρχα μέσα, στην προσπάθειά τους να λειτουργήσει ως δεξαμενή απορρόφησης των δυσαρεστημένων του Λαϊκού Κόμματος.
Τέλος, το αριστερών και κινηματικών προδιαγραφών κόμμα Podemos (Μπορούμε), ένα κόμμα ηλικίας ενός έτους, βρίσκεται στο πρώτο κρίσιμο σημείο της διαδρομής του. Οι ευρύτεροι συνδυασμοί που υποστήριξε στη Μαδρίτη (Ahora Madrid), τη Βαρκελώνη (Barcelona en Comú) και άλλες μικρότερες πόλεις συνάντησαν μια καλή ανταπόκριση στο εκλογικό σώμα, αλλά δεν δικαίωσαν τις προσδοκίες της ηγετικής του ομάδας για κατάρρευση του δικομματισμού.
Από την επομένη των εκλογών τα διλήμματα με φόντο τις προοπτικές που κρύβουν οι εκλογικές ανακατατάξεις έχουν έρθει στην επιφάνεια και περιπλέκουν την κατάσταση. Με τον υπάρχοντα κατακερματισμό, το τοπίο των επικείμενων συμμαχιών ώστε να διοικηθούν οι δήμοι και οι αυτονομίες διαγράφεται πολύ θολό τις επόμενες μέρες.
Ήδη στο Λαϊκό Κόμμα, με αφορμή τα αποτελέσματα, έχουν αρχίσει να εντείνονται οι παλιές αντιπαλότητες και αμφισβητήσεις, ενώ ο πρόεδρός του και πρωθυπουργός Μαριάνο Ραχόυ (κάνει πως) σφυρίζει αδιάφορα. Πολλά στελέχη του, ζαλισμένα από το σοκ της ήττας, βγάζουν το φρανκικό ακροδεξιό εαυτό τους όταν επιτίθενται στο Podemos, μιλώντας για Σοβιέτ στη Μαδρίτη, για κάψιμο εκκλησιών και βιασμούς καλογραιών. Άλλοι, πιο ψύχραιμοι, ζητούν μεγάλους συνασπισμούς ενάντια στο δαίμονα Podemos και κατηγορούν τους σοσιαλιστές για προσχώρηση στην εξτρεμιστική αριστερά, αν στηρίξουν εκλεγμένους του Podemos.
Οι σοσιαλιστές αναρωτιούνται αν πρέπει να δώσουν τη στήριξή τους ώστε η 71χρονη δικαστίνα Μανουέλα Καρμένα του Ahora Madrid, που υποστηρίχτηκε από αριστερές δυνάμεις και κοινωνικά κινήματα, να αναλάβει το Δήμο της Μαδρίτης. Βασική τους επιδίωξη είναι να διαφοροποιηθούν από το Λαϊκό Κόμμα και την κυβερνητική πολιτική στα μάτια των ψηφοφόρων τους, αν και ο όρος πασοκοποίηση (pasokización) ήδη έχει αρχίσει να εμφανίζεται στις μετεκλογικές αναλύσεις. Αντίστοιχα το Podemos, εκεί όπου έχει αναδειχτεί πρώτη δύναμη, έχει σημαντικές επιφυλάξεις στην αποδοχή της στήριξης του PSOE. Ωστόσο πολύ δύσκολα θα αφήσει μια τέτοια ευκαιρία στα χέρια της δεξιάς. Τα πράγματα είναι λίγο πιο απλά στη Βαρκελώνη, όπου η ακτιβίστρια κατά των εξώσεων Άντα Κολάου της εκλογικής πλατφόρμας Barcelona en Comú φαίνεται να εκλέγεται με τις ψήφους αριστερών και ριζοσπαστικών κομμάτων και κινημάτων της Καταλωνίας. Διλήμματα ωστόσο έχουν και οι Ciudadanos, που κατέβηκαν στις εκλογές με βασικό σύνθημά τους την εντιμότητα: πώς μπορούν να συμμαχήσουν στους δήμους και τις τοπικές κυβερνήσεις με διεφθαρμένα στελέχη της δεξιάς ή των σοσιαλιστών;
Με όλα τα παραπάνω, οι εκτιμήσεις του εκλογικού αποτελέσματος, καθώς και των προοπτικών μιας χειμαζόμενης μεσογειακής κοινωνίας, έχουν πολλαπλές αναγνώσεις. Η ισπανική κοινωνία είναι πολιτικά συντηρητική. Οι νικητές του εμφυλίου επί σαράντα χρόνια διύλισαν στο συλλογικό ασυνείδητο το κυρίαρχο πρόταγμα της ιδεολογίας τους, ώστε σήμερα να γίνεται αρκετά σαφής η πλειοψηφική προτίμηση των ισπανών ψηφοφόρων προς τα δεξιά. Αρκεί να αθροίσει κανείς από τη μια τις δεξιές-κεντροδεξιές και από την άλλη τις αριστερές-κεντροαριστερές δυνάμεις και θα δει την υπεροχή των πρώτων. Αν τώρα από το κάδρο των δεύτερων αφαιρέσουμε το σοσιαλιστικό κόμμα, που ακολούθησε όσο ήταν στην εξουσία νεοφιλελεύθερες συνταγές λιτότητας, τότε υπάρχει πολύς δρόμος ακόμη να διανυθεί ώστε να αναδυθούν στην εξουσία δυνάμεις που θα αντιστρέψουν το δρόμο της κοινωνικής καταστροφής.
Οι νέες τοπικές κυβερνήσεις των 13 αυτόνομων κοινοτήτων που διεξήγαγαν εκλογές και οι δημοτικές αρχές των περίπου 8000 δήμων θα εγκατασταθούν, το νωρίτερο, το τελευταίο δεκαήμερο του Ιουνίου. Στο μεταξύ, οι ανακοινώσεις προθέσεων, οι βολιδοσκοπήσεις, οι εκκλήσεις, οι επαφές, βρίσκονται στο ζενίθ. Πἐρα από τις στενά κομματικές στοχεύσεις καθενός από τους πρωταγωνιστές, το διακύβευμα για την ισπανική κοινωνία είναι κρίσιμο. Τα κόμματα που θα σχηματίσουν αύριο την κυβερνητική πλειοψηφία θα παίξουν ουσιαστικό ρόλο στην πορεία της χώρας: κάποιοι προτίθενται να συνεχίσουν στο δρόμο που έχει οδηγήσει την κοινωνία σε πρωτοφανή επίπεδα ανισότητας, άλλοι διατρανώνουν τη βούλησή τους να χρησιμοποιήσουν την εξουσία προκειμένου να γκρεμίσουν το νεοφιλελεύθερο οικοδόμημα που έχουν ορθώσει οι πρώτοι. Παρουσιάζεται μιας πρώτης τάξεως ευκαιρία για κάθαρση της πολιτικής ζωής, που έχει βουλιάξει εδώ και χρόνια στη λάσπη της διαφθοράς. Ήδη η Άντα Κολάου έχει αναγγείλει τη διενέργεια έρευνας για μια σειρά σκανδάλων στο δήμο της Βαρκελώνης. Ωστόσο, οι προσδοκίες του εκλογικού σώματος για αλλαγή πηγαίνουν πολύ πιο μακριά από μια απλή εξυγίανση του παρόντος πολιτικού σκηνικού και προσβλέπουν στην ουσιαστική ευημερία της κοινωνίας στο πλαίσιο μιας, ανύπαρκτης σήμερα, κοινωνικής δικαιοσύνης. Με το νέο μοίρασμα της τράπουλας στα κόμματα, ανοίγουν ρωγμές όπου οι αυριανοί νικητές μπορεί να είναι οι πολίτες.
