Φρανκφούρτη , ξημερώματα 18ης Μαρτίου 4.45 πμ και σαράντα Μεσόγειοι άυπνοι, άφαγοι και ταλαιπωρημένοι τρέχουμε σε τεράστιες λεωφόρους ανάμεσα σε ουρανοξύστες και μπλε φωτορυθμικά από περιπολικά που μας ακολουθούν «διακριτικά» μέχρι να έρθει η παρέα τους και μας αποκλείσει από το σημείο συνάντησης. Γερμανός σύνδεσμος σε ποδήλατο φωνάζει να βιαστούμε και πως είμαστε κοντά. Άφιξη στο πανεπιστήμιο, ανακούφιση, τσιγάρο και γέλια. Δεν περίμενα ότι θα ξεκινούσε έτσι η μέρα μου!
Ο λόγος
Στις 18.3.2015 ήταν προγραμματισμένα τα εγκαίνια του νέου κτιρίου της ΕΚΤ, ενός φαραωνικού έργου ύψους 1.3 δις ευρώ μεσούσης της ευρωπαϊκής κρίσης χρέους. Σε μια Ευρώπη που μαστίζεται από την ανεργία και οι πολιτικές «λιτότητας» παρουσιάζονται ως μονόδρομος, με πολιτικούς θεσμούς να βάλλονται πανταχόθεν ότι έχουν εμφανές «δημοκρατικό έλλειμμα», η απόφαση ανέγερσης ενός νέου κτιρίου για την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα ήταν μια προκλητική ενέργεια. Ειδικά τον τελευταίο χρόνο που η κριτική στην ΕΚΤ για τον αυταρχικό τρόπο παρέμβασης στη δημοσιονομική πραγματικότητα της ΕΕ , πάντα από την πλευρά των ισχυρών κρατών, έχει ενταθεί σε Νότο και Βορρά, καταλαβαίνει κανείς ότι η –προγραμματισμένη εδώ και τρία χρόνια- κινητοποίηση του Blockupy Frankfurt συμπύκνωνε πολλούς συμβολισμούς.
Ο τόπος
Αν και η Φρανκφούρτη βρίσκεται 40 χλμ δυτικά από το πραγματικό γεωγραφικό κέντρο της Ευρωπαϊκής Ένωσης, είναι εντούτοις το πραγματικό οικονομικό κέντρο της, γεγονός που το μαρτυρά και το γερμανικό παρατσούκλι της (Bankfurt). Φιλοξενεί εκατοντάδες τραπεζικούς και επιχειρηματικούς κολοσσούς, το αεροδρόμιο και ο σιδηροδρομικός της σταθμός είναι από τους μεγαλύτερους στον κόσμο, ενώ πρόκειται για την πιο ακριβή γερμανική πόλη, και την 10η πιο ακριβή στον κόσμο.
Σε ένα παράταιρο σκηνικό που εναλλάσσονται κλασικά αυστηρά συγκροτήματα Bauhaus με κλασικά γερμανικά παραμυθοσπιτάκια και ουρανοξύστες που σε κάνουν να νιώθεις ότι βρίσκεσαι στο Μανχάταν, δεσπόζει το νέο κτίριο της Ευρωπαϊκής Τράπεζας, επιβλητικό όπως οι ιδιοκτήτες του ήθελαν να είναι. Στην καρδιά του ευρωπαϊκού καπιταλισμού εικόνες διαδηλώσεων, οδοφραγμάτων και λοιπών παραφωνιών δε θα ήταν και το ιδανικότερο promotion για τα εγκαίνια της ΕΚΤ, για αυτό και η διαβόητη Γερμανική Αστυνομία είχε φροντίσει μέρες πριν να θέσει την ευρύτερη περιοχή γύρω από το κτίριο σε κατάσταση εξαίρεσης, εξουσιοδοτώντας τον εαυτό της στον αποκλεισμό δρόμων με συρματόπλεγμα και στη διενέργεια ελέγχων , προσαγωγών αλλά και «προληπτικών συλλήψεων» στην αποκλεισμένη περιοχή αλλά και σε όλη την πόλη.
Οι άνθρωποι
Ο γερμανικός κινηματικός χώρος επιβεβαιώνει σε όλα τα επίπεδα το στερεότυπο της γερμανικής μεθοδικότητας και οργάνωσης. Η πλατφόρμα Blockupy, ένα οργανωτικό σημείο σύγκλισης οργανώσεων και συλλογικοτήτων πολύ διαφορετικών μεταξύ τους, κατάφερε μέσα από μια διαδικασία που κράτησε τρία χρόνια να συντονίσει ΜΚΟ και οργανώσεις της εκκλησίας , τους Πράσινους και το die Linke, μέχρι αντιεξουσιαστικές συλλογικότητες και αυτόνομους από όλη την Ευρώπη, στον κοινό τους σκοπό να μπλοκάρουνε τα εγκαίνια. Μέσα από ένα σχέδιο που προσπαθούσε να μην αποκλείσει κανέναν και καμία από τη συμμετοχή στις δράσεις, το Blockupy είχε ετοιμαστεί με όλες τις απαραίτητες δομές για ένα τέτοιο εγχείρημα. Infopoints σε όλη την πόλη, πολύτιμο υλικό για τους διαδηλωτές, όπως χάρτης , χρήσιμα τηλέφωνα (από νομική βοήθεια και πρώτες βοήθειες μέχρι ψυχολογική υποστήριξη και υπηρεσία μεταφοράς των προσαχθέντων που θα αφήνονταν ελεύθεροι από το αστυνομικό τμήμα πίσω στα μπλόκα!) και μια στρατηγική που φιλοδοξούσε να παραλύσει τα εγκαίνια χωρίς να πέσει σε παγίδες είτε μιλιταρισμού είτε ειρηνιστικής δράσης. Παράλληλα, εξεγερσιακοί αναρχικοί είχαν τη δικιά τους πλατφόρμα δικτύωσης και οργάνωσης, με το όνομα “Destroika”.
Στην άλλη πλευρά του τείχους, η Αστυνομία της Φρανκφούρτης ήταν και αυτή οργανωμένη και up to date. Έχοντας υπό τις διαταγές τους 8.000 αστυνομικούς, όλες τις αύρες της Γερμανίας (28!) , ελικόπτερα, drones, τεθωρακισμένα διάνοιξης οδοφραγμάτων και βέβαια τις εκατοντάδες χιλιάδες κάμερες της πόλης στη διάθεσή τους, οι αρχηγοί της Αστυνομίας με δηλώσεις τους στα ΜΜΕ (συνοδευόμενες από μιλιταριστικά πλάνα) έφτιαχναν το κλίμα μια εβδομάδα πριν. Σαν να μην έφταναν τα παραπάνω, το τμήμα social media της αστυνομίας twittαρε συνεχώς , εγκαινιάζοντας μια νέα εποχή όπου η αστυνομία συμμετέχει και αυτή στο μηντιακό ανορθόδοξο πόλεμο με πολιτικά σχόλια, εκκλήσεις για ρουφιανιές και τρομοκρατία.
Τα γεγονότα
Τα χαράματα (5.10 πμ) ένα μαυροφορεμένο πλήθος 3.000 περίπου ανθρώπων ξεκίνησε από το πανεπιστήμιο Goethe με σκοπό να σπάσει σε τέσσερεις ομάδες και η κάθε μία από αυτές να συναντηθεί σε προκαθορισμένα σημεία με ήδη συγκεντρωμένο κόσμο. Φιλοδοξία των διοργανωτών ήταν η κάθε ομάδωση (που ονομάζονταν «δάχτυλα» από το χρώμα που θα είχαν τα αδιάβροχά τους, πράσινο, κόκκινο, λευκό και πορτοκαλί δάχτυλο) να σπάσει την κόκκινη ζώνη της αστυνομίας και να μπλοκάρει τη σύνοδο, ενώ είχε κανονιστεί και διαδήλωση το απόγευμα με άδεια της αστυνομίας, η οποία θα είχε πανηγυρικό χαρακτήρα.
Χαράματα λοιπόν και ο υπογράφων, άυπνος καθότι μόλις έφτασε με το τραίνο της διοργάνωσης από το Βερολίνο, βρίσκεται εν μέσω του μαύρου κουκουλωμένου -στην πλειοψηφία του- πλήθους που αμίλητο ξεκινάει με βήμα γοργό και κατεβαίνει προς το κέντρο. Περνώντας τα πρώτα στενά με σπίτια φτάνουμε στους πρώτους ουρανοξύστες. Κάθε βήμα γίνεται ολοένα και γρηγορότερο, η ένταση όλων φέρνει τα πρώτα συνθήματα και την πρώτη φωτοβολίδα. Γερμανοί αυτόνομοι μαλώνουν τους πανηγυρτζήδες που φωνάζουν «Α-ΑΝΤΙ-ANTICAPITALISTA» και ανάβουν καπνογόνα: «Νo no comrades, later , in the blockades don’t shout!», λες και το ποδοβολητό των μαυροφορεμένων στη λεωφόρο είναι διακριτικό.
Οι πρώτες πέτρες φεύγουν σε ένα κοσμηματοπωλείο: «τα μπάχαλα έχουν παντού τον ίδιο ήχο» λέει ένας και γελάει συνειδητοποιώντας το γελοίο της δήλωσης. Το γρήγορο περπάτημα έχει εξελιχθεί σε τζόγκιγκ υπό τους ήχους οργιαστικών αλαλαγμών, μεταλλικών γδούπων και γέλιων. Ακούγονται σειρήνες περιπολικών , αλλά μπλε φωτάκια πουθενά. Όταν η πορεία φτάνει σε ένα πάρκο , οι σειρήνες πυκνώνουν: ένα κονβόη από αστυνομικά βανάκια κινείται περιμετρικά της πορείας και πριν προλάβει να καλύψει όλο το μήκος της δέχεται επίθεση. Οι μαυροφορεμένοι Polizisten ( ή «Bullen» , όπως λέμε «μπάτσοι») εφορμούν στο πλήθος, το οποίο τρέχει ανάμεσα σε δέντρα, παρτέρια και μια λίμνη!
Νιώθοντας τον χτύπο της φλέβας στο λαιμό μου, προσπαθώ να καταλάβω τι στο διάολο γίνεται. Να τρέχω από τις 5 το πρωί σε άγνωστη κατεύθυνση ανάμεσα σε μαυροφορεμένους, λίμνες και ΚΛΟΟΥΝ (μα το θεό ρε φίλε είχε κάτι κλόουν που ουρλιάζανε) δεν ήταν στα υπόψιν μου! Φτάνοντας στο σημείο συγκέντρωσης για το μπλόκο του «λευκού δαχτύλου» το τρέξιμο σταματάει. Το πλήθος πια είναι πολύχρωμο και κατευθύνεται προς την κόκκινη ζώνη με τον πρωινό ήλιο να κάνει και αυτός την εμφάνισή του.
Μπλόκα δεν πρόλαβα να ζήσω. Με το που φτάσαμε στην κόκκινη ζώνη ομάδες αυτόνομων και αναρχικών οργίασαν , αιφνιδιάζοντας με τις επιθέσεις τους την αστυνομία και πετώντας το σχέδιο των δαχτύλων στον σκουπιδοτενεκέ της ιστορίας. Η επίθεση σε ένα περιπολικό ήταν γεγονός που δεν άρεσε στον ειρηνόφιλο κόσμο, ο οποίος αποχώρησε σύσσωμος από το σημείο , αφήνοντας καμιά χιλιάρα αυτόνομους και περίεργους πίσω. Η επίθεση της αστυνομίας ήταν γενική: πετώντας δακρυγόνα (κάτι που είχε να συμβεί στη Γερμανία από το 2007) μια ορδή ματατζήδες έσπειραν τον πανικό στο πλήθος που το έβαλε στα πόδια χωρίς αύριο. Η κατεύθυνση άλλαζε συνέχεια, δεξιά, αριστερά, πίσω μπρος , μέχρι που έγιναν οι πρώτες συλλήψεις. Ο κόσμος έσπαγε σε μικρότερες ομάδες, οι πιο έμπειροι σε ζευγάρια , βγάζανε τα μαύρα και μένανε με τα «ξεχού».
Σε άλλα σημεία το πλήθος κατάφερε να περάσει από τον αστυνομικό φραγμό και να μπλοκάρει γέφυρες και έναν δρόμο που οδηγούσε στο νέο κτίριο της ΕΚΤ για λίγες ώρες. Η αστυνομία όμως ήταν αποφασισμένη –και εξοργισμένη από τα χαραματιάτικα μπάχαλα- και συντονισμένα , με αύρες και ξύλο , απομάκρυνε όλους τους διαδηλωτές από τη ζώνη, twittάροντας πως «παρά τους βανδαλισμούς, η εορτή εγκαινίων ολοκληρώθηκε απρόσκοπτα». Ο μαύρος καπνός ανάμεσα στους ουρανοξύστες έδωσε βέβαια άλλο μήνυμα στον κόσμο.
Η απογευματινή πορεία , παρά την τρομοκρατία των ΜΜΕ και των 350 προσαγωγών και των 20 συλλήψεων έγινε απρόσκοπτα και σε ήρεμο κλίμα, συγκεντρώνοντας περίπου 20.000 διαδηλωτές, αρκετά καλό νούμερο δεδομένου του ότι έγινε μεσοβδόμαδα. Με το τέλος της η Φρανκφούρτη επανήλθε στη normalite, με τους ουρανοξύστες να λάμπουν και τα μπλε φωτάκια να τριγυρνάνε άσκοπα στις λεωφόρους.
Απολογισμός
Μια πορεία δεν αλλάζει τον κόσμο, ίσως ούτε τους ανθρώπους που συμμετέχουν. Μια διαδικασία τριών χρόνων όμως συνθέτει κοινούς τόπους αλληλοκατανόησης και συνεννόησης ανάμεσα σε όσους αντιδρούν στο ευρωπαϊκό νεοφιλελεύθερο έκτρωμα. Ντάξει, ένας Συριζαίος και μια αναρχικιά δεν έχουν και πολλά να πουν με έναν καθολικό μεσήλικα και μια Τουρκάλα οικολόγο δεύτερης γενιάς στην Γερμανία, αλλά και μόνο το γεγονός της αναγνώρισης του κοινού συμβόλου στο οποίο εναντιώνονται είναι δηλωτικό των καιρών. Εξάλλου, τo Blockupy Frankfurt κατάφερε να παραγάγει ένα παγκόσμιο γεγονός: τα διεθνή μέσα αναπαρήγαγαν τις συγκρούσεις σημειώνοντας πως «ο κόσμος έχει εξαγριωθεί από την αλαζονεία της ΕΚΤ» και αυτό από μόνο του είναι μεγάλη επιτυχία των διοργανωτών.
Ζούμε σε έναν διαμορφωμένο ευρωπαϊκό χώρο με συγκροτημένες υπερεθνικές πολιτικές που καθορίζουν τις ζωές μας. Μόνο στο βαθμό που θα μπορέσουμε να δημιουργήσουμε τις συνθήκες παραγωγής αντίστοιχου υπερεθνικού πολιτικού λόγου , οποιασδήποτε απόχρωσης, μπορεί να υπάρξει μια πραγματική αντίσταση σε όσα σχεδιάζονται για εμάς χωρίς εμάς.
Δε θα ξεχάσω ποτέ το χαραματιάτικο τζόγκιγκ στη Φρανκφούρτη, ανάμεσα σε λίμνες , ουρανοξύστες και κλόουν, τη σουρεαλιστικότερη εμπειρία δρόμου που έχω ζήσει στη ζωή μου . Immer diese!
Γιάννης Σπυρόπουλος
