Μπορεί το αποτέλεσμα του σκωτσέζικου δημοψηφίσματος να μην ήταν για πολλούς το επιθυμητό, πυροδότησε ωστόσο ένα ντόμινο συζητήσεων γύρω από ένα θέμα που για χρόνια η κεντρική ισπανική κυβέρνηση διάλεγε να θάβει κάτω απ΄το χαλάκι. Η προσοχή στρέφεται στην Καταλονία αυτή τη φορά και πιο συγκεκριμένα σ’ ένα δημοψήφισμα για το οποίο τα σενάρια πέρασαν από τη σφαίρα του υποθετικού στη σφαίρα του δυνατού μόλις στις 10:30 π.μ., 27 Σεπτέμβρη και μέρα Σάββατο. Και ακριβώς με τον ίδιο ενθουσιασμό που το ανήγγειλαν οι Καταλονοί το ακύρωσε η κυβέρνηση της Ισπανίας μία μέρα μετά, ύστερα από προσφυγή της στο Συνταγματικό Δικαστήριο.
Η επόμενη μάχη κατά της κεντρικής διοίκησης και υπέρ της τοπικής ανεξαρτησίας φαίνεται πως ανεβλήθη προς στιγμήν, γεγονός που μόνο τυχαίο δεν μπορεί να το χαρακτηρίσει κανείς. Η Καταλονία εδώ και αιώνες -από τον 15ο αιώνα για την ακρίβεια -επιδιώκει την ανακήρυξή της ως αυτόνομου κράτους. Το 1931 το πέτυχε για λίγο όταν μαζί με την εκδημοκράτηση ολόκληρης της Ισπανίας, αναγνωρίστηκε και το δικαίωμα της στην ανεξαρτησία. Ωστόσο η αυτονομία δεν διήρκησε πολύ, παρά τους αγώνες της ως το προπύργιο του ισπανικού εμφύλιου η Καταλονία είδε το 1939 μαζί με τη δημοκρατία να κάνει φτερά και η ανεξαρτησία.
Από τότε μέχρι σήμερα οι προσπάθειες της Βαρκελώνης αλλά και της υπόλοιπης καταλανικής επικράτειας να διατηρήσει την τοπική της ταυτότητα γίνονταν υπό το άγρυπνο μάτι της κεντρικής ισπανικής διοίκησης, η οποία όχι μόνο δεν εγκρίνει τις ονειροβασίες περί αυτονομίας, αλλά στηρίζεται και στην αυξημένη συνεισφορά που η περιοχή της Καταλονίας προσφέρει στην σήμερα-το καλύτερο- πληγωμένη ισπανική οικονομία. Βλέπετε η περί ου λόγος περιοχή τυχαίνει να είναι μια από τις πιο πλούσιες της Ισπανίας. Πέρα από την στρατηγικής και οικονομικής σημασίας θέση του λιμανιού της Βαρκελώνης απέναντι από τα λιμάνια της νότιας Γαλλίας, η Καταλονία είναι και η περιοχή με την πιο έντονη βιομηχανική δραστηριότητα της Ισπανίας. Τώρα αν σε όλα τούτα προσθέσουμε και το γεγονός ότι δέχεται ετησίως ένα από τα μεγαλύτερα κύματα τουριστών στην Ευρώπη, με σταθερή άνοδο η οποία φέτος άγγιξε το 4,7 %, τότε αντιλαμβανόμαστε γιατί η ισπανική κεντρική διοίκηση απεύχεται τον πλήρη διαχωρισμό.
Βέβαια, κάποιοι θα υποστηρίξουν πως η Καταλονία είναι ήδη αυτόνομο κράτος, εφόσον έχει δική της κυβέρνηση και κοινοβούλιο. Πράγματι από το Νοέμβρη του 2005 η Καταλονία έχει καταστατικό το οποίο καθιστά την περιοχή αυτόνομη. Το καταστατικό αυτό ψηφίστηκε μάλιστα από τον καταλανικό λαό παρά το γεγονός ότι δεν αναγνώριζε πλήρη αυτονομία και ούτε την ανακύρηξή της σε έθνος. Όμως και αυτή η προσπάθεια υποβαθμίστηκε το 2010 απ’ το Συνταγματικό Δικαστήριο της Ισπανίας, το οποίο ακύρωσε μεγάλο τμήμα του καταστατικού. Σήμερα η εν μέρει ανεξάρτητη Καταλονία επιδιώκει με διόλου μειωμένο πάθος την πλήρη αυτονομία της από το ισπανικό κράτος και με ενισχυμένη, από την προσπάθεια τως σκωτσέζων, θέληση ασκεί πιέσεις για την έγκριση πρώτα και διεξαγωγή αργότερα ενός δημοψηφίσματος που όμως δε θα αφήνει παράθυρα παρερμηνείας.
Ο Αρτούρο Μας, σημερινός πρόεδρος της Καταλονίας δείχνει πως δεν θα κάνει πίσω μέχρι να επιτύχει το δημοψήφισμα και παρά την απόφαση εξπρές -δεν περίμενε ούτε 48ωρο να περάσει- που έβγαλε το Συνταγματικό Δικαστήριο και με δηλώσεις όπως «Η ισπανική κυβέρνηση μπορεί να βάζει όσα εμπόδια θέλει, αλλά αυτό θα λήξει με τον καταλανικό λαό να ψηφίζει στο τέλος», δείχνει πως δεν είναι διατεθειμένος να καταθέσει τα όπλα.
Εν τω μεταξύ, όλη αυτή η ιστορία εμένα μου φέρνει στη θύμηση κάτι από Ασία, και πιο συγκεκριμένα τον πρόεδρο της Ταϊβάν να υπαναχωρεί, απειλούμενος υπό τις πιέσεις της Δύσης και της Κίνας, από την αναγνώριση της ανεξαρτησίας της. Βέβαια, έμεις τότε -εν έτει 2004- είχαμε άλλα πράγματα να απασχολούμαστε, ωστόσο θέλω να πιστεύω πως το όλο σκηνικό που συμβαίνει τώρα στο Χονγκ Κονγκ θα μας θυμίζει μελλοντικά κάτι παραπάνω απ’ το απλό «η ιστορία επαναλαμβάνεται», αυτό όμως είναι μια ιστορία για κάποια άλλη στιγμή.
