Εν όψει των εκλογών της ερχόμενης Κυριακής, τα μέλη του συντακτικού πυρήνα του kaboom καταθέτουν την προσωπική τους άποψη για τα τεκταινόμενα με πέντε σύντομα σχόλια, που παρατίθενται με αλφαβητική σειρά, βάσει του επιθέτου του συντάκτη τους.
Το χαρτί του πατριωτισμού
Συνοψίζοντας τις πολιτικές εξελίξεις σε κυβερνητικό επίπεδο, από την μέρα ανακοίνωσης της προσφυγής της ελλάδας στον μηχανισμό στήριξης στις 23 Απριλίου του 2010 μέχρι σήμερα, παρατηρεί κανείς/μία ότι ούτε λίγο ούτε πολύ μέσα σε πέντε χρόνια έχουν υπάρξει έξι (!!) διαφορετικές ελληνικές κυβερνήσεις: υπηρεσιακές κυβερνήσεις, κυβερνήσεις συνεργασίας, ακόμα και κυβέρνηση εθνικής ενότητας υπό την πρωθυπουργία του τεχνοκράτη Λουκά Παπαδήμου.
Κάπου εδώ λοιπόν γεννάται η ερώτηση, γιατί οι κυβερνήσεις πλέον είναι τόσες πολλές και τόσο βραχυπρόθεσμες;
Για να ξετυλίξουμε το νήμα και να δώσουμε μια απάντηση, ας αρχίσουμε από την εξής παραδοχή: για να βρεθεί στην θέση ένας σχηματισμός να κυβερνήσει, οφείλει να εκφράζει τις κυρίαρχες κοινωνικές δυνάμεις και επιθυμίες του λάου· η ανέλιξη στην κοινοβουλευτική εξουσία δεν είναι μια διαδικασία αφημένη στην τύχη, δε μπορεί ο καθένας/μία από μας, με ένα κόμμα που δεν υπόσχεται και δεν έχει τα χαρακτηριστικά εκείνα να προασπίσει τα συμφέροντα και τα “θέλω” του εκλογικού σώματος, να γίνει πρωθυπουργός. Το παράδειγμα της Μεταπολίτευσης για να θεμελιωθεί περαιτέρω αυτός ο ισχυρισμός είναι το χαρακτηριστικότερο. Σε όλη αυτή την περίοδο ο δικομματισμός μονοπωλούσε και εναλλασσόταν στην εξουσία ακριβώς γιατί συμπύκνωνε και συγκινούσε την συντριπτική πλειοψηφία της ελληνικής κοινωνίας.
Πλέον όμως τα κοινωνικά συμφέροντα που ψάχνουν δίοδο να διοχετευτούν μέσω της εκάστοτε κυβέρνησης είναι αντιφατικά. Κανένα κόμμα δε μπορεί να τα εκφράσει και να διατηρήσει την ηγεμονία του, γιατί πολύ απλά αυτά δεν είναι πραγματοποιήσιμα. Ο ελληνικός λαός ψάχνει τον προνομιακό τρόπο που ζούσε μέχρι πρόσφατα χωρίς όμως να θέλει η χώρα του να ρισκάρει να χάσει την ευρωπαϊκή της ταυτότητα και δύναμη.
Σε αυτές τις εκλογές λοιπόν, οι επίδοξοι διεκδικητές του κοινοβουλευτικού θρόνου, μην έχοντας άλλα ικανοποιητικά “όπλα”, παίζουν πιο πολύ από ποτέ το ισχυρότερο χαρτί τους για να πείσουν τους απανταχού ψηφοφόρους. Ένα χαρτί που δουλεύει αποδεδειγμένα, που τους έχει ξελασπώσει πολλές φορές και πάντα ηχεί γλυκά στα ρατσιστικά αυτιά των ελλήνων πολιτών. Σε αυτές τις εκλογές παίζεται περισσότερο από ποτέ το χαρτί του πατριωτισμού, και δεν είναι να απορεί κανείς/μία.
Καταλήγοντας, οι εκλογές αυτές μου θυμίζουν έναν αγώνα δρόμου για το ποιος είναι ο περισσότερο πατριώτης. Από την “αριστερά” μέχρι την “δεξιά” ο λόγος και τα επιχειρήματα που ακούω σχεδόν ταυτίζονται και στριφογυρνάνε γύρω από αυτόν τον άξονα. Έτσι λοιπόν, μιας και που το γνωστό σύνθημα προειδοποιεί ότι “κοιμάσαι πατριώτης, ξυπνάς φασίστας”, εγώ λέω να το ακούσω και να μην παραστώ στο ραντεβού με το δημοκρατικό μου δικαίωμα. Ευχαριστώ, δε θα πάρω.
Λ.Β.
Ο Επίκουρος και το άλογο του Καλλιγούλα
«Ο καθένας», γράφει ο Ζακ Λακάν στο Σεμινάριο, «σε κάθε στιγμή και σε όλα τα επίπεδα είναι διαπραγματεύσιμος, αφού αυτό που μας παρέχει κάθε κάπως σοβαρή κατανόηση της κοινωνικής δομής είναι η ανταλλαγή. Η ανταλλαγή για την οποία πρόκειται είναι η ανταλλαγή ατόμων, δηλαδή κοινωνικών φορέων, που είναι εξάλλου αυτό που ονομάζουμε υποκείμενα, με όσα ιερά δικαιώματα –λένε- έχουν ως προς την αυτονομία. Όλοι ξέρουμε πως η πολιτική συνίσταται στη διαπραγμάτευση, και, τούτη τη φορά, χονδρικά, σε πακέτα, των ίδιων των υποκειμένων, που λέγονται πολίτες, κατά εκατοντάδες χιλιάδες.»
Στα δεξιά ιησουίτικη εμμονή στους αγοραίους αυτοματισμούς πασπαλισμένη με ένα στρώμα πατριδοκαπηλίας, προγονοπληξίας και θρησκοληψίας, διαφθορά γκοτζαμπάσικης αισθητικής και εσχάτως ταύτιση ευρωπαϊκών αξιών/νομίσματος. Αστεία πράγματα. Η αυθαίρετη επίκληση στον πατριωτισμό, ωστόσο, δείχνει να ηγεμονεύει ανησυχητικά και πέραν των δεξιών –και των κατάμαυρων- εδράνων.
Ζηλεύω λίγο όσους μπορούν να διατυπώνουν με άνεση επιχειρήματα που ακούγονται ευχάριστα στα αυτιά κι ας υπονομεύουν ευθέως την επιβίωση των τάξεων στο όνομα των οποίων πίνουν κρασί, ανταλλάσσοντας παθιασμένα καθαγιασμένα τσιτάτα.
Χοντροκομμένα, χυδαία και κυνικά μεταφράζω όπως μου αρέσει το ρητό του Επίκουρου «Αρχή και ρίζα παντός αγαθού, η της γαστρός ηδονή», ισχυριζόμενος ότι η άνευ οποιουδήποτε σοβαρού σχεδιασμού παρότρυνση για άλμα στο κενό συνιστά ευθέως μια νέα μορφή νετσαγεφισμού και εμπόριο ελπίδας βασισμένο σε ένα συνδυασμό αφελών, βολονταριστικών και υπεραπλουστευτικών προσεγγίσεων στα γοητευτικά ομολογουμένως νερά της πολιτικής ονείρωξης. Κι αν απαιτεί περισσότερη γενναιότητα και πόνο η πρόσκρουση στη βεβαιότητα και η παραδοχή του λάθους, παραμένει τιμιότερη από την ευκαιριακή οπορτουνίστικη συστράτευση με την εθελοτυφλία και την άγνοια μιας κάποιας κολυμπήθρας του Σιλωάμ.
Στο βασίλειο των βαρδιάνων του σχετικισμού και της παρωχημένης μαξιμαλιστικής παρόλας, μολοταύτα, λίγα σημαίνει η ανάγνωση των συσχετισμών και των ισχυουσών παραμέτρων για την χάραξη της ανάλογης πορείας: μακριά από το άκρως ζείδωρο πεδίο καλλιέργειας αυτοαναφορικών ιδεοληπτικών μανιχαϊσμών που συνεχίζει να προμηθεύει σιτηρά την ελληνική πολιτική σκηνή και πέραν οποιασδήποτε παρότρυνσης, θα κάνω μνεία στον Καλιγούλα.
Ο Γάιος Ιούλιος Καίσαρας Γερμανικός της Δυναστείας των Ιουλίων-Κλαυδίων, όπως ήταν το πλήρες όνομά του, έφτασε, εν μέσω κρίσεων παράνοιας, να χρίσει το πιστό του υποζύγιο συγκλητικό χαρίζοντας στην παγκόσμια ιστορία την μόνη καταγεγραμμένη περίπτωση ενός αλόγου με βαθμό Υπάτου.
Η πράξη αυτή υπό το φως του ψεκασμού & των ριφιφί δεν μοιάζει πια τόσο παράλογη - αν και πολλοί απέδωσαν τότε στον Καλιγούλα το πράσσειν άλογα.
Άδικα πιστεύω, δεδομένου πως τα άλογα μπορούν να συμπυκνώσουν πλήθος αρετών που μαζεμένες υπερσκελίζουν σωρευτικά το πλήθος των αρετών αρχαίων και σύγχρονων, επίδοξων ή μη, πολιτειακών αρχόντων:
Cheers.
Bαγγέλης Δαρούσος
Περί εκλογών και επιλογών
Δεν συνηθίζω να πολιτικολογώ δημοσίως, κυρίως επειδή δεν με αφορά καθόλου να επηρεάσω κανέναν, επομένως μου είναι δύσκολο να γράψω για εκλογές και ιδιαίτερα γι’ αυτές. Παρ’ όλ’ αυτά, θα προσπαθήσω συνοπτικά να εκθέσω τον τρόπο σκέψης μου.
Κατά τη γνώμη μου είναι δεδομένο πως η κατάσταση θα χειροτερεύσει πολύ περισσότερο το επόμενο διάστημα. Είναι νομίζω αδιαμφισβήτητο πως στο παρόν πλαίσιο δεν διαφαίνεται καμία προοπτική, το συμφωνηθέν πρόγραμμα είναι καταδικασμένο να αποτύχει και να καταστήσει την οικονομική, ανθρωπιστική και πολιτική κρίση ακόμη πιο ασφυκτική. Φοβάμαι μάλιστα πως στο άμεσο μέλλον θα μιλάμε πολύ διαφορετικά για τις συνέπειες της κρίσης. Κοινώς, ακόμη δεν έχουμε δει τίποτα.
Πιστεύω ακόμη πως η ακροδεξιά και ο φασισμός θα επανακάμψουν και θα ισχυροποιηθούν δραματικά. Αρκεί να ακούσει κανείς δηλώσεις πολιτικών προσώπων σε σχέση με το προσφυγικό ζήτημα και θα χάσει κάθε ελπίδα. Άρα σε επίπεδο δικαιωμάτων δυστυχώς θα γυρίσουμε ακόμα περισσότερα χρόνια πίσω.
Δεδομένου επίσης ότι στο κεντρικό πολιτικό σκηνικό δεν βλέπω κάποιο πειστικό βιώσιμο σχέδιο που δύναται να αναχαιτίσει την επέλαση της κρίσης και της εξαθλίωσης, η μόνη λύση είναι η έμπρακτη αλληλεγγύη, οι δομές από πολίτες για τους πολίτες ώστε να μπουν κάποια αναχώματα στην κατηφόρα που μας περιμένει. Αν και συνθηματικό και υπεραπλουστευτικό, το «κανείς μόνος του στην κρίση» κρύβει μια κάποια αλήθεια και είναι χρέος μας να εξαντλήσουμε τα περιθώρια ώστε να γίνει όσο το δυνατόν περισσότερο πράξη.
Προσωπικά δεν έχω αποφασίσει τι θα πράξω αν και η απόφασή μου θα προκύψει από τα δεδομένα αυτά. Με έχει κουράσει η λογική της επιλογής του μικρότερου κακού, από την άλλη κάποιος κυνικά μου είπε: «μήπως όμως τελικά αυτό δεν είναι η πολιτική;». Η πολιτική σίγουρα δεν είναι μόνο αυτό, αλλά είναι αφέλεια να μην παραδεχτούμε πως είναι και αυτό. Αυτές λοιπόν οι δύο οπτικές αντιμάχονται μέσα μου. Το σίγουρο είναι πως ό,τι και να επιλέξω να κάνω, η επιλογή μου θα έχει, στα μάτια μου τουλάχιστον, σημαντικότατα μειονεκτήματα.
Mάριος Κατρίτσης
"Ας φρόντιζαν";
Νομίζω πως όλη η πρόσφατη πολιτική πορεία του ΣΥΡΙΖΑ (από τότε που σχημάτισε κυβέρνηση μέχρι την προκήρυξη του δημοψηφίσματος και τη διαχείριση του αποτελέσματός του) ήταν μία ακόμη παραλλαγή του γνωστού μύθου της αντιπροσώπευσης. Κακώς οι περισσότεροι μιλούν για προδοσία. Το να γίνουν τα πράγματα αλλιώς απ' ό,τι ήθελες και περίμενες είναι κάτι απολύτως φυσιολογικό, από τη στιγμή που αναθέτεις σε άλλους να αποφασίσουν στη θέση σου. Η βούληση, όπως έλεγε ο Ρουσώ, δεν αντιπροσωπεύεται.
Παράλληλα, η πλήρης έλλειψη ικανότητας, σοβαρότητας και φαντασίας των περισσότερων στελεχών του ΣΥΡΙΖΑ (τόσο αυτών που μένουν όσο και αυτών που φεύγουν) καθιστά ανεδαφικό το σκεπτικό της ψήφου "σε ένα κόμμα που δεν μου αρέσει, αλλά που θεωρώ ότι θα κάνει κάποια καλά πράγματα". Η αποχή λοιπόν είναι, κατά τη γνώμη μου, η μόνη συνετή στάση σε αυτές τις εκλογές.
Η αποχή που, σε αντίθεση με ό,τι συχνά λέγεται, δεν είναι η λογική του "νίπτω τα χείρας μου" και αφήνω τους άλλους να αποφασίσουν, αλλά μια απόφαση βαθιά πολιτική. Σημαίνει πως αρνούμαι να παίξω στο στημένο παιχνίδι, αρνούμαι να διαλέξω το μικρότερο κακό, που, όπως πολύ σωστά έχει λεχθεί, παραμένει πάντως κακό. Για να μην καταστεί όμως η αποχή απλό σημάδι αδιαφορίας, αλλά να εξελιχτεί σε γόνιμη πολιτική κίνηση, πρέπει να συνδυαστεί με θετικές κινήσεις: συμμετοχή σε αυτοδιαχειριζόμενους χώρους και εγχειρήματα, άσκηση της κριτικής ικανότητας μέσω της γραφής και του λόγου.
Χθες, ξεφύλλιζοντας τα ποιήματα του Καβάφη έπεσα πάνω στους θαυμάσιους τελευταίους στίχους του Ας φρόντιζαν : Αλλά, κατεστραμμένος άνθρωπος, τι φταίω εγώ; /Ζητώ ο ταλαίπωρος να μπαλωθώ. / Ας φρόντιζαν οι κραταιοί θεοί/ να δημιουργήσουν έναν τέταρτο καλό./ Μετά χαράς θα πήγαινα μ’ αυτόν! Σκέφτηκα λοιπόν πόσο κοντά έρχονται στο συγκεκριμένο σημείο η λογική του αριβίστα αφηγητή του ποιήματος με τη λογική των ανθρώπων που, παρόλο που δεν συμφωνούν με κανένα κόμμα, νιώθουν αναγκασμένοι να διαλέξουν ένα, «γιατί έτσι έχουν σήμερα τα πράγματα», «γιατί τα κόμματα είναι αναγκαία». Παραβλέπουν όμως ότι η μοιρολατρία είναι το πρώτο σημάδι της παραίτησης και ότι τα πολιτικά πράγματα δεν τα ορίζουν οι κραταιοί θεοί, αλλά οι ίδιοι οι άνθρωποι, με το ενδιαφέρον ή την αδιαφορία τους, με τους αγώνες τους ή την παράδοσή τους, με τη δημιουργία του καινούριου ή την υποταγή στο υπάρχον.
Γιάννης Κτενάς
Μνήμηι μνημονίου και άλλα δαιμόνια
Η τρίτη διαδικασία εθνικής ψηφοφορίας μέσα σε 8 μήνες είναι αδιάψευστο τεκμήριο της πρωτόγνωρης πυκνότητας του πολιτικού χρόνου. Παρά τις τεκτονικές μετατοπίσεις που έχουν σημειωθεί αυτό το διάστημα στο πολιτικό φάσμα, γνώμη μου είναι πως η κεντρική διαχωριστική τάφρος παραμένει απαρασάλευτη, και συνίσταται στο Μνημόνιο ως προγραμματική δεσμίδα μέτρων εμβάθυνσης του νεοφιλελευθερισμού. Όσο έχει γίνει όμως αντιληπτό ότι το μνημόνιο κατακρημνίζει κατακτήσεις των υποτελών ενός ολόκληρου αιώνα, περιστέλλει τα δικαιώματα, εκποιεί τη δημόσια περιουσία και αμφισβητεί την ίδια την εθνική κυριαρχία μετατοπίζοντας το κέντρο αποφάσεων μακριά απ’ το κοινοβούλιο, άλλο τόσο έχει γίνει πια αντιληπτό ότι ο δρόμος αμφισβήτησής του Μνημονίου είναι οριστικά ασύμβατος με την παραμονή στην Ευρωζώνη.
Ένας κομβικός σταθμός σ’ αυτή την πορεία αμφισβήτησης υπήρξε το δημοψήφισμα. Χωρίς να επιχειρούμε εξ ευωνύμων λαθροχειρία στην ανάγνωσή του, αξίζει να θυμηθούμε αφενός πως το ερώτημά του ταυτίστηκε επίμονα απ’ τους κυρίαρχους στο ευρωπαϊκό επίπεδο, όσο και στο εσωτερικό, με το δίλημμα «ευρώ ή δραχμή», αφετέρου πως έλαβε χώρα σε συνθήκες ανεπανάληπτης εργοδοτικής τρομοκρατίας και οικονομικής ασφυξίας και παρ’ όλα αυτά το αποτέλεσμα ήταν συντριπτικό και με έντονα ταξικά χαρακτηριστικά στην ποιοτική ανάλυσή του.
Με βάση αυτές τις δύο προκείμενες (στάση απέναντι στο Μνημόνιο, στάση στο δημοψήφισμα) οι κομματικές ταυτίσεις που προκύπτουν οδηγούν με κριτήριο τη συνέπεια και την κινηματική δράση, στην ΑΝΤΑΡΣΥΑ, ενώ με κριτήριο την κοινοβουλευτική αποτελεσματικότητα, στη Λαϊκή Ενότητα. Ίσως υπάρχουν σοβαρές ενστάσεις για κάθε μία απ’ αυτές τις επιλογές, όμως πέρα από τις προσδοκίες μιας μεσοπρόθεσμης ελπιδοφόρας αριστερής ανασύνθεσης, μαζικής απεύθυνσης, με στρατηγικό ορίζοντα το σοσιαλισμό του 21ου αιώνα, δεν μπορούμε να αγνοήσουμε το πιεστικό τακτικό διακύβευμα ούτε να κρύψουμε βολικά το κεφάλι μας στην χαοτικά ετερογενή άμμο της αποχής.
Στην κατεύθυνση αυτή είναι ζητούμενο οι δυνάμεις που προασπίζονται τη ρήξη να χαρτογραφήσουν κατατοπιστικά τις τομές που απαιτεί αυτός ο δρόμος, μακριά από μαγικές συνταγές και ευχολόγια, και να πυροδοτήσουν ξανά τη δυναμική των πολύμορφων κοινωνικών κινημάτων που τα τελευταία 5 χρόνια αντιστάθηκαν στις μνημονιακές επιλογές.
Στο δρόμο αυτό όμως δε μπορούμε να βαδίσουμε μέχρι τέλους, αν δε συγκροτήσουμε ένα διαφορετικό, ανταγωνιστικό προς το κυρίαρχο κοινωνικό υπόδειγμα –με προτάγματα όπως η κοινωνική οικονομία, η συμμετοχική δημοκρατία σε όλα τα επίπεδα, μια νέα λαϊκή κουλτούρα κλπ. Εν τέλει αυτός ο δρόμος αξιώνει να οικοδομήσουμε έναν νέο ανθρωπολογικό τύπο. Ευτυχώς για μας, “το μέλλον διαρκεί πολύ”.
Aναστάσης Πετρολέκας
** Κεντρική εικόνα: "Community Portrait", ελαιογραφία του Farley Aguilar (2012)
