Επικαιρότητα

Γιατί "καίγεται" και η Υεμένη

 Στο νοτιότερο μέρος της αραβικής χερσονήσου, ανάμεσα στη Σαουδική Αραβία και την Ερυθρά θάλασσα, βρίσκεται η Δημοκρατία της Υεμένης. Η ευρέως γνωστή Υεμένη είναι μια ακόμη αραβική χώρα η οποία αποτελούσε το μήλο της έριδος για πολλούς αιώνες ανάμεσα στη δύση και την ανατολή. Ο λόγος, η γεωγραφική της θέση. Η Υεμένη είναι, σχεδόν στρατηγικά, εγκαθιδρυμένη απέναντι από την αφρικάνικη χερσόνησο, ενώ νοτίως καταλήγει στα στενά του Bab el-Mandeb, τα οποία ενώνουν μέσω της Ερυθράς Θάλασσας τον Ινδικό με τον Περσικό Κόλπο. Συνεπώς, κάθε πλοίο που κατευθύνεται προς τη διώρυγα του Σουέζ αναγκάζεται να περάσει πρώτα από την Υεμένη μέσω του διαύλου των Bab el-Mandeb. Δεν είναι λοιπόν παράξενο, αν αναλογιστεί κανείς τη γενικευμένη εκδήλωση ενδιαφέροντος των ΗΠΑ για την ευρύτερη αραβική χερσόνησο, το γεγονός ότι για μια ακόμη φορά βλέπουμε την Αμερική να θέλει να παίξει το ρόλο του ειρηνοποιού σε εδαφικές διαμάχες οι οποίες θέλουν μάλιστα και τη συμμετοχή του "Συμβουλίου της Συνεργασίας του Κόλπου" (Gulf Cooperation Council ή αλλιώς GCC).

    Ας πάμε όμως στην τεκμαιρόμενη αρχή της πολιτικής και στρατιωτικής ανησυχίας στην Υεμένη. Τον Γενάρη του 2011 με έναυσμα την Αραβική Άνοιξη ξεκίνησε μια σειρά από διαδηλώσεις και διαμαρτυρίες στους δρόμους της τότε πρωτεύουσας, Σανά. Ο πρόεδρος της Υεμένης, Ali Abdullah Saleh, έκανε τότε μια προσπάθεια να εγκαθιδρύσει την προεδρία του ισοβίως. Δηλαδή επιχείρησε να αλλάξει το Σύνταγμα ώστε να παρατείνει την προεδρική του θητεία χωρίς ηλικιακό όριο. Οι αντιδράσεις που προξενήθηκαν στις περισσότερες πόλεις ήταν αλυσιδωτές και ιδιαίτερα βίαιες σε βαθμό που οι ΗΠΑ και η "Συνεργασία του Κόλπου" (GCC initiative) θεώρησαν απαραίτητη την επέμβαση σε διπλωματικό επίπεδο, προκειμένου να υπάρξει ένα στάδιο πολιτικής μετάβασης και κατ' επέκταση εκτόνωσης των πνευμάτων στο σύνολο των πόλεων της Υεμένης. Η διπλωματία απέδωσε καρπούς και έτσι ο πρόεδρος, Ali Abdullah Saleh παραιτήθηκε. Τον Φλεβάρη του 2012 τη θέση του ανέλαβε, ύστερα από εκλογική αναμέτρηση χωρίς αντιπάλους, ο Abd Rabbuh Μansur Hadi. Ένα πρόσωπο το οποίο έχαιρε της εκτιμήσεως και εγκρίσεως της δύσης.

houthis-yemen

       Ωστόσο, η δυτική επιρροή εξ αρχής δεν ειδώθηκε ως θετική από το παρακλάδι των Σιιτών, Χούτι. Οι Σιίτες και οι Σουνίτες συνιστούν τις δύο βασικούς κλάδους του Ισλάμ και στην Υεμένη, όπως και στις περισσότερες αραβικές χώρες υπάρχουν θρησκευτικά στοιχεία και των δύο κλάδων. Έτσι τον Σεπτέμβρη του 2014 με στρατιωτική και εξοπλιστική ενίσχυση από το Ιράν, στο οποίο αναγνωρίζεται μόνο ο σιιτισμός, οι Χούτι κατέλαβαν την πρωτεύουσα της Υεμένης και έτρεψαν τον πρόεδρο σε άτακτη φυγή προς το νότο. Ο πρόεδρος Saleh μαζί με τους σουνίτες υποστηρικτές του, εγκαταστάθηκε στο νοτιότερο τμήμα της χώρας στο Aden, όπου ήρθε σε επικοινωνία και συμφωνία με τη Σαουδική Αραβία στη σύσταση ενός κοινού μετώπου με τους εναπομείναντες υποστηρικτές του προέδρου. Η Σαουδική Αραβία έχοντας ως βασική έγνοια της, την στήριξη των Χούτι από το Ιράν, τον ορκισμένο της αντίπαλο, αποφάσισε την έναρξη μια σειράς βομβιστικών επιθέσεων κατά των δυνάμεων των Χούτι. Ο πρόεδρος Saleh, παρά την προσωρινή παραίτησή του στις 22 Γενάρη του 2015, προχώρησε στην ακύρωση της πρώτης του δήλωσης ένα μήνα μετά(τον Μάρτιο 2015) και διακύρηξε τον εαυτό του ως το νόμιμο πρόεδρο της χώρας, στα πλαίσια μιας ύστατης προσπάθειας να ενώσει τους σουνίτες υποστηρικτές του ενάντια στους Χούτι.

     Το νήμα όμως περιπλέκεται όταν η Αλ Κάιντα της Αραβικής Χερσονήσου μπαίνει στην ιστορία μας. Οι ΗΠΑ θεωρούν και δηλώνουν επισήμως πως οι Χούτι είχαν τη στήριξη ομαδών της Αλ Κάιντα, διαφορετικά δε θα είχαν σε τόσο σύντομο χρονικό διάστημα κερδίσει τόσο έδαφος. Σημειωτέον πως η Αλ Κάιντα της Αραβικής Χερσονήσου θεωρείται ως μια εκ των πιο επικίνδυνων παρακλαδιών της οργάνωσης όχι μόνο από της Ηνωμένες Πολιτείες, αλλά και από την Αίγυπτο. Γι΄αυτό τον Μάρτιο του 2015, βλέπουμε τον αιγύπτιο πρόεδρο Abdel Fattah el-Sisi να δηλώνει τη στήριξή του στον έκπτωτο πρόεδρο της Υεμένης Ali Abdullah Saleh. Διαφαίνεται λοιπόν η ύφανση μιας ισχυρότατης συμμαχίας δυνάμεων κατά των Χούτι, των τοπικών ομάδων της Αλ Κάιντα και του Ιράν ως τον πλειοδότη τους. Εν τω μεταξύ, ως συνέπεια της επέκτασης των Χούτι προς το νότο, ο πρόεδρος Saleh τρέπεται σε φυγή αυτή τη φορά εκτός Υεμένης. Η τελευταία αυτή εξέλιξη μεταφράζεται εκ των τοπικών δυνάμεων ως αδυναμία των δυτικών αλλά και της Συνεργασίας του Κόλπου η οποία περιλαμβάνει την Σαουδική Αραβία, το Κατάρ, το Κουβέιτ, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα και το Μπαχρέιν, να επιβληθούν στρατιωτικά κατά των Χούτι σε μια χρονική στιγμή η οποία θα καθορίσει το μέλλον της πολιτικής επιρροής στην ευρύτερη περιοχή.

yeme-mmap-md

    Μια διαμάχη η οποία ξεκίνησε ως εσωτερική, σύντομα εξελίχθηκε σε μια ακόμη σύγκρουση δυνάμεων ανάμεσα στις χώρες της Μέσης Ανατολής. Ενώ, απτός είναι πλέον ο κίνδυνος η διαμάχη αυτή με τους Χούτι, να εξελιχθεί σε μια διαμάχη ανάμεσα στους Σουνίτες και τους Σιίτες ολόκληρης της περιοχής. Υπό αυτές τις συνθήκες, οι άμαχοι πολίτες είναι ξανά αυτοί που καλούνται να πληρώσουν με αντίτιμο το αίμα τους τη γεωπολιτική βαρύτητα του τόπου τους. Η Σαουδική Αραβία στις 26 Μαρτίου προχωρεί στον βομβαρδισμό περιοχών που βρίσκονταν υπό σιιτική κατάληψη, χωρίς να έχει πάρει έγκριση από το Διεθνές Συμβούλιο Ασφαλείας. Αποτέλεσμα, ο θάνατος δεκάδων αμάχων πολιτών. Ο παράτυπος βομβαρδισμός ήταν το αίτιο να ξεκινήσει συζήτηση των μελών του Συμβουλίου Ασφαλείας με διευθύνουσα τη φωνή της Ρωσίας, σχετικά με τους μελλοντικούς χειρισμούς πάνω στον επικείμενο κίνδυνο της εξάπλωσης των Χούτι και της αραβικής αλ Κάιντα στην περιοχή της Υεμένης.

     ΗΠΑ, Ρωσία, Ιράν,Σαουδική Αραβία, Αίγυπτος είναι οι βασικοί μόνο παίκτες που θέλουν να πρωταγωνιστήσουν για μια ακόμη φορά στις εσωτερικές διαμάχες της Υεμένης. Οι "ειρηνοποιοί" ωστόσο δείχνουν ως τώρα διαθέσεις το λιγότερο συγκρουσιακές. Η Υεμένη αυτή τη στιγμή βρίσκεται υπό εμπόλεμη κατάσταση σε μια διαμάχη όπου δεν είναι ξεκάθαρο ποιοι είναι οι επιτίθεντες και ποιοι οι αμυνόμενοι. Το ενδιαφέρον ωστόσο δείχνει πάλι να μετατοπίζεται από την προστασία των πολιτών, στην περιστολή των τοπικών δυνάμεων που μπορεί να "πρόσκεινται φιλικά" στο νεοϊδρυθέν Ισλαμικό Κράτος.

    Αυτό που έχει ωστόσο μεγάλη σημασία είναι να δούμε μέχρι που θα φτάσουν οι εικασίες για ανάμειξη του Isis και στην Υεμένη, καθώς και το αν υπάρχει κάποια βάση σε αυτές. Το σίγουρο είναι, πως η μέση ανατολή βράζει σε ένα καζάνι και πως ο φόβος για την εξάπλωση του Isis και της αλ Κάιντα μπορεί να φτάσει σε σημείο να χαθεί κάθε σύνορο εθνικής ανεξαρτησίας και αυτοδιάθεσης.

Anti-Houthi protesters demonstrate in Yemen's central city of Ibb

Σχετικά με τον αρθρογράφο

Μελίνα Ζαχαρία