Το ρολόι αυτή την στιγμή μετρά 3 μέρες, 21 ώρες και 33 λεπτά, η απουσία του έχει γίνει πια μυστήριο παγκοσμίου ενδιαφέροντος, ο Πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, είναι ακόμα απών. Η αποχή του κ. Ερντογάν από τα διεθνή τουρκικά μέσα ενημέρωσης δείχνει να πέφτει κατά μια διαβολική συγκυρία στον απόηχο των τουρκικών εκλογών της 7ης Ιουνίου 2015. Την ίδια στιγμή τα κακεντρεχή σχόλια των πολιτικών του αντιπάλων περί ενσυνείδητης απουσίας, δείχνουν πως έχουν αρχίσει να λαμβάνουν διαστάσεις αληθινών γεγονότων. Οι εκλογές δεν πήγαν ως τα περίμεναν.
Την 7η Ιουνίου 2015, για πρώτη φορά ύστερα από 13 χρόνια το κυβερνών κόμμα της Τουρκίας AKP (“Κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης”) δεν κατάφερε να συγκεντρώσει τις απαιτούμενες 276 από τις συνολικά 550 θέσεις στη Βουλή προκειμένου να έχει αυτοδυναμία. Σε μια από τις πιο κρίσιμες εκλογικές αναμετρήσεις της τελευταίας δεκαετίας ο τουρκικός λαός έδειξε πως μπορεί και θέλει να “πειραματιστεί”. Τα επίσημα αποτελέσματα διαμορφώθηκαν ως εξής:
ΑΚΡ (κυβερνών κόμμα) 40,92 % (258 θέσεις)
CHP (Ρεπουμπλικάνικο Λαϊκό Κόμμα) 25,0% (132 θέσεις)
MHP (Κόμμα Εθνικιστικού Κινήματος ή αλλιώς οι “Γκρίζοι Λύκοι”) 16,3% (80 θέσεις)
HDP (Λαϊκό Δημοκρατικό Κόμμα) 13,1%(80 θέσεις)
Το επί 13 συναπτά έτη κυβερνών κόμμα δεν κατάφερε να συγκεντρώσει συνολικά 276 θέσεις στην Εθνοσυνέλευση(νομοθετικό τουρκικό όργανο), γεγονός το οποίο θα το αναγκάσει να συνεργαστεί με κάποιο απ’ τα υπόλοιπα τρία πολιτικά κόμματα. Αυτό σημαίνει πως η Τουρκία θα δει στο άμεσο πολιτικό της μέλλον σύμπραξη πολιτικών αρχηγών και συγκερασμό πολιτικών σχεδίων. Ο λόγος που αυτό είναι τόσο απρόσμενα υπέροχο είναι ένας και μοναδικός, διότι τραβάει απότομα το χαλί κάτω απ’ τα πόδια του Προέδρου της Τουρκίας κ. Ερντογάν. Το ΑΚΡ, μέχρι το περασμένο καλοκαίρι ήταν το κόμμα στο οποίο προέδρευε ο Ταγίπ Ερντογάν.
ο Πρόεδρος της Τουρκίας έχει αυξημένες αρμοδιότητες σε τέτοιο βαθμό που εύλογα μπορούν να παρερμηνευτούν ως απολυταρχικές.
Τον Αύγουστο του 2014, στην Τουρκία διεξήχθησαν προεδρικές εκλογές για την ανάδειξη του Προέδρου της Τουρκίας. Με το εντυπωσιακό ποσοστό του 52% ο κ. Ερντογάν αναδείχθηκε ο απόλυτος νικητής και ταυτοχρόνως επιδοκιμάστηκε ως ο πρώτος εκλεγμένος πρόεδρος της Τουρκίας. Το γιατί ο κ. Ερντογάν θεώρησε πολύ λίγο τον τίτλο του πρωθυπουργού και θέλησε να ανακηρυχθεί Πρόεδρος ήταν κάτι που παίδεψε για λίγο καιρό τους πολιτικούς αναλυτές, μέχρι τη στιγμή που είδαν τις “εξουσίες” που συγκέντρωσε στον ως τότε συμβολικό ρόλο του Προέδρου.
Στην Ελλάδα ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας έχει ρόλο καθαρά συμβολικό θα έλεγε κανείς, στην Τουρκία του 2015, ο όρος “συμβολικό” κατάντησε να είναι ο ίδιος συμβολικός. Καθώς ο Πρόεδρος της Τουρκίας έχει αυξημένες αρμοδιότητες σε τέτοιο βαθμό που εύλογα μπορούν να παρερμηνευτούν ως απολυταρχικές. Η πρόθεση του κ. Ερντογάν να αναγάγει τον εαυτό του σε ένα είδος σουλτάνου άρχισε να γίνεται καθαρή όταν άρχισαν να μιλούν από κοινού με τον πρωθυπουργό Νταβούτογλου για την αλλαγή του πολιτεύματος σε Προεδρική Δημοκρατία. Σχέδιο το οποίο ετέθη μάλιστα επισήμως στο πρόγραμμα του κυβερνώντος κόμματος για τις εκλογές της 7ης Ιούνη. Ο θεσμικός ρόλος του Προέδρου της Τουρκίας ορίζει πως θα είναι αμέτοχος στην κομματική πολιτική και πως θα συνεργάζεται με το εκλεγμένο κόμμα χωρίς διακρίσεις και χωρίς επίδειξη προτιμήσεων.
O κ. Ερντογάν θεώρησε εποικοδομητική αμερόληπτη κριτική το να αποκαλεί “αθεϊστές, μαρξιστές και ανώμαλους” τους υποψηφίους με τον πολιτικό σχηματισμό HDP (Λαϊκό Δημοκρατικό Κόμμα)
REUTERS/Murad Sezer
Αυτό ακριβώς το στοιχείο του “αμερόληπτου” καταγγελθεί πολλάκις απ' τα λοιπά κόμματα κατά την προεκλογική περίοδο, όταν ο κ. Ερντογάν θεώρησε εποικοδομητική αμερόληπτη κριτική το να αποκαλεί “αθεϊστές, μαρξιστές και ανώμαλους” τους υποψηφίους με τον πολιτικό σχηματισμό HDP (Λαϊκό Δημοκρατικό Κόμμα). Βέβαια, δε θα χαρακτηριζόταν και απρόσμενη η στάση του προέδρου τη στιγμή που προέρχεται από τον συντηρητικό πολιτικό χώρο του ΑΚΡ. Αντιλαμβανόμαστε λοιπόν πως ο κ. Ταγίπ Ερντογάν και ο κ. Νταβούτογλου είχαν και έχουν ένα κοινό πολιτικό όραμα για το μέλλον της Τουρκίας, και η ως τώρα απόλυτη αυτοδυναμία επισφάλιζε και νομιμοποιούσε οποιαδήποτε παράνομη, απολυταρχική και παρανοϊκή πολιτική τους. Το εκλογικό αποτέλεσμα λοιπόν ήταν μια “κακοτυχία” που δεν είχαν προβλέψει. Μιλώντας όμως για το πολιτικό αποτέλεσμα κρίνεται αναγκαίο να κάνω μια μικρή παρουσίαση των υπολοίπων κομμάτων που καλούνται να επηρεάσουν το πολιτικό σκηνικό.
Το CHP, είναι για πολλά χρόνια η αξιωματική αντιπολίτευση του κυβερνώντος ΑΚΡ. Πρόκειται για το παλιότερο πολιτικό κόμμα της Τουρκίας με ιδρυτή του τον ίδιο τον Κεμάλ Ατατούρκ.Το CHP παρουσιάζεται ως ένα σύγχρονο σοσιαλδημοκρατικό κεμαλικό κόμμα το οποίο εκφράζει σήμερα σε μεγαλύτερο βαθμό το πολιτικό “κέντρο” της μεσοαστικής τάξης, με οικονομικό πρόγραμμα την στόχευση στη συγκέντρωση ξένων κεφαλαίων. Παρόλη τη σταδιακή πολιτική συντηρητικοποίηση του τα τελευταία χρόνια, μέχρι και σήμερα αποτελεί ένα απ’ τα παλαιότερα μέλη της Σοσιαλιστικής Διεθνούς.
Το ΜΗΡ ή αλλιώς οι Γκρίζοι Λύκοι, είναι ένα μόρφωμα με σαφή εθνικιστικά χαρακτηριστικά και παραστρατιωτικές καταβολές. Ο πυρήνας του αποτελείται από εκείνους που τις δεκαετίες 70'-80' συμμετείχαν ψυχή τε και σώματι σε πολυάριθμες δολοφονίες και διωγμούς αριστερών και κούρδων. Από το 90' και μετά προσπάθησε να δείξει μια τροπή προς πιο συντηρητικές παρά φασιστικές πολιτικές με στόχο να προσελκύσει ψήφους, κάτι το οποίο απέφερε καρπούς και σήμερα είναι η τρίτη πολιτική δύναμη στην Τουρκία. Ωστόσο, είναι πολλοί εκείνοι που ακόμη και σήμερα δε θεωρούν ιδιαιτέρως ειλικρινή την τροπή αυτή και πιστεύουν πως ο φασιστικός πυρήνας παραμένει αλώβητος.
Το HDP, είναι η μεγάλη αλλαγή της φετινής εκλογικής αναμέτρησης και ο λόγος για τον οποίο το ΑΚΡ δεν απέκτησε αυτοδυναμία. Πρόκειται για ένα αντιφασιστικό αριστερό κόμμα, το οποίο φαίνεται να πρεσβεύει σε πολύ μεγάλο βαθμό όχι μόνο το φεμινιστικό κίνημα αλλά και τον κουρδικό τουρκικό λαό. Τα μέλη του αποτελούνται κατά 50% από γυναίκες και λειτουργεί με μια κοινή προεδρική πολιτική, δηλαδή έναν άνδρα και μια γυναίκα ισότιμα ως αρχηγούς. Το HDP πρόσκειται φιλικά όχι μόνο στον κουρδικό λαό, αλλά και στην ομοφυλόφιλη κοινότητα, καθώς και στους αυθαιρέτως “βαπτισμένους” τρομοκράτες- διαδηλωτές του πάρκου Γκεζί το 2013, καθότι δίνει ιδιαίτερη έμφαση στην περιβαλλοντική πολιτική και απομακρύνεται από την εξαναγκαστική στροφή στο παλιό Ισλάμ όπως επιδίωκε η πρώην κυβέρνηση. Ιδρύθηκε το 2012, όταν πολυάριθμοι αριστεροί σχηματισμοί, ενώθηκαν με σκοπό να φτάσουν το απαραίτητο εκλογικό όριο του 10% για να μπουν στη Βουλή και να συμμετάσχουν στην Εθνοσυνέλευση.
Για πρώτη φορά στην Βουλή θα δούμε πραγματική πολιτική αντιπαράθεση και τον κ. Πρόεδρο να ιδρώνει
Παρά την ανησυχητική άνοδο του ΜΗΡ(Γκρίζοι Λύκοι) η οποία φωτογραφίζει σε όλο τον κόσμο τους κινδύνους που γεννά η στροφή σε εθνικιστικά κινήματα, τα τουρκικά εκλογικά αποτελέσματα ήταν γεμάτα ανατροπές. Οι καταγγελίες για απόπειρες νοθείας και βίας την ημέρα των εκλογών δεν μπόρεσαν να καταπνίξουν την πολιτική αλλαγή που ζήτησε ένα μεγάλο τμήμα του λαού. Για πρώτη φορά στην Βουλή θα δούμε πραγματική πολιτική αντιπαράθεση και τον κ. Πρόεδρο να ιδρώνει λίγο για να περάσει το δικό του. Τα φετινά αποτελέσματα συνιστούν σίγουρα ένα τροχοπέδη στα σχέδια των κ. Ερνογάν και Νταβούτογλου. Μένει όμως να ακόμα δούμε αν το σύνθετο πολιτικό μόρφωμα που θα αποτελέσει τη νέα κυβέρνηση θα μπορέσει να επιβιώσει των πολιτικών αντιθέσεων. Πολλοί είναι εκείνοι που προφητεύουν σύντομα τη διεξαγωγή πρόωρων εκλογών.
Το ρολόι όμως ακόμα τρέχει, το μυστήριο περιπλέκεται και τα σενάρια δίνουν και παίρνουν, ποια θα είναι η επόμενη φορά που θα ξαναδούμε τον Πρόεδρο Ερντογάν να κάνει δημόσια δήλωση; Όποτε και να ‘ρθει αυτή η στιγμή προτείνω να δώσουμε όλοι μας ιδιαίτερη προσοχή, κάτι ενδιαφέρον θα έχει να μας πει.
