Καταλονία, εκλογές 27 Σεπτέμβρη 2015: Πρώτο κόμμα με σύνολο 62 εδρών, ο συνασπισμός δυνάμεων «Μαζί για το Ναι» ο οποίος και στοχεύει στην άμεση ανεξαρτητοποίηση της Καταλονίας. Ωστόσο, 68 έδρες είναι απαραίτητες για τη συγκέντρωση απόλυτης πλειοψηφίας στο περιφερειακό καταλονικό κοινοβούλιο. Γι' αυτό το λόγο, οι 10 έδρες του αριστερού σχηματισμού CUP που τάσσεται επίσης υπέρ της ανεξαρτητοποίησης της Καταλονίας αποδείχθηκαν τόσο χρήσιμες για το σχηματισμό απόλυτης πλειψηφίας (με 72 έδρες), ύστερα από τη συνεργασία του «Μαζί για το Ναι» (Junts pel Si) και του CUP.
Ακριβώς ένα χρόνο μετά από το δημοψήφισμα υπέρ της ανεξαρτητοποίησης της Καταλονίας, δημοψήφισμα το οποίο το Ανώτατο Ισπανικό Δικαστήριο ακύρωσε τότε, πριν ακόμα και την πάροδο 48 ωρών, η νέα νίκη των αυτονομιστών δείχνει πως οι Καταλανοί δεν είναι έτοιμοι να εγκαταλείψουν την ιδέα της αυτονομίας. Οι εκλογές οι οποίες φαινομενικά ανέδειξαν το νέο περιφερειακό κοινοβούλιο της Καταλονίας, η οποία «απολαμβάνει» τα προνόμια ημιαυτόνομης περιοχής, στην ουσία έπαιξαν καθοριστικό ρόλο στη μάχη υπέρ της ανεξαρτητοποίησης της. Καθότι, έχοντας ως νικητές όλους τους αυτονομιστικούς σχηματισμούς της περιοχής, η κεντρική διοίκηση της Ισπανίας δεν έχει άλλη επιλογή απ’ το να άνοιξει έναν διάλογο με την Καταλονία για την όλο και αυξανόμενη τάση της υπέρ της αυτονομίας.
© Al Jazeera America
Οι εθνικές εκλογές για την Ισπανία είναι σε 3 μόλις μήνες, γεγονός το οποίο είναι κάτι παραπάνω από κακό timing για τον πρωθυπουργό της Ισπανίας Μαριάνο Ραχόι, ο οποίος πρέπει για μία ακόμη φορά να αντιμετωπίσει το κίνδυνο πιθανής απόσχισης μιας εκ των πλουσιότερων περιοχών της Ισπανίας. Αυτό ακριβώς είναι και το βασικό παράπονο των Καταλονών, που γνωρίζοντας πως προσφέρουν ένα απ’τα μεγαλύτερα τμήματα στην πίτα της εθνικής οικονομίας -18% του ΑΕΠ- υποστηρίζουν πως δεν είναι δίκαιο να φορολογούνται με σκοπό να στηρίξουν τις λιγότερο αναπτυγμένες περιοχές. Απαιτούν διαφορετική φορολογική μεταχείριση παρόμοια με εκείνη που υπάρχει για άλλες περιοχές της χώρας όπως η Χώρα των Βάσκων και η Ναβάρα, ώστε να έχουν περισσότερη αυτονομία να διαχειριστούν τα φορολογικά τους και κατ επέκταση την οικονομική πολιτική της περιοχής.
Ωστόσο, η δημοσιονομική πολιτική της Ισπανίας δεν είναι το μόνο αγκάθι στις σχέσεις της Καταλονίας και της Ισπανίας. Οι Καταλανοί ομιλούν μια διαφορετική διάλεκτο σε σχέση με την υπόλοιπη Ισπανία και έχουν ορισμένες πολιτιστικές ιδιατερότητες οι οποίες μέχρι σήμερα δεν προστατεύονται απ’το ισπανικό κράτος με ρητό νόμο. Οι Καταλανοί θεωρούν πως η πολιτιστική τους ταυτότητα χλευάζεται και καταπατείται λόγω της αδιαφορίας της κυβέρνησης να την προστατέψει, ενώ παράλληλα το αρχικό σχίσμα, ανάμεσα σε Καταλανούς και λοιπούς Ισπανούς, σήμερα έχει εξελιχθεί σε χάσμα. Επιβαρυντικός παράγοντας ήταν η περσινή απόφαση της κεντρικής διοίκησης να αγνοήσει πλήρως το καταλανικό δημοψήφισμα που διεξήχθη για την αυτονομία και να αρνηθεί οποιονδήποτε διάλογο σε αυτό το επίπεδο.
Σε αυτό το κλίμα γενικευμένης απογοήτευσης και θυμού ενάντια στην κεντρική διοίκηση της Ισπανίας, η ανάδειξη των σχηματισμών υπέρ της ανεξαρτητοποίησης ως νικητών δείχνει πως η Καταλονία απαιτεί μια σοβαρή συζήτηση με την Ισπανία. Η νέα διοίκηση της Καταλονίας, υποστήριξε προεκλογικά πως σκοπεύει να προχωρήσει σε έντονο διάλογο με την ισπανική κυβέρνηση με στόχο μέσα στον επόμενο ενάμιση χρόνο να επιτύχει την πολυπόθητη απόσχιση. Ωστόσο, ούτε ο δρόμος των αυτονομιστών είναι στρωμένος με ροδοπέταλα. Οι αυτονομιστές συγκέντρωσαν την απόλυτη πλειοψηφία εδρών, αλλά δεν συγκέντρωσαν την πλειοψηφία ψήφων. Αυτό σημαίνει πως δεν ξεπέρασαν το 50% των συνολικών ψήφων, αλλά το 47,8% στο ιστορικό μέχρι τώρα σύνολο συμμετοχής στις εκλογές 78%. Αυτή η λεπτομέρεια είναι ωστόσο ικανή να θέσει σε αμφισβήτηση την προσπάθεια ρήξης, καθότι η διοίκηση δεν είναι σίγουρη αν μπορεί να προχωρήσει σε μια τόσο ριζοσπαστική επιλογή χωρίς την απόλυτη πλειοψηφία των ψηφοφόρων της Καταλονίας.
Αυτό που παρουσιάζει ενδιαφέρον τόσο σε επίπεδο πολιτικό όσο και σε επίπεδο ψυχολογικό είναι ότι σύμφωνα με την πλειάδα των δημοσκοπήσεων σχετικά με τη ρήξη ή μη με την Ισπανία, οι Καταλανοί παρότι δείχουν εν γένει πιο αποφασισμένοι, δεν είναι απόλυτα σίγουροι για την πλήρη ρήξη. Η πλειοψηφία του κόσμου ψήφισε τους αυτονομιστικούς σχηματισμούς με τη σκέψη παραχώρησης στη Καταλονία προνομίων και συνταγματικής καταχώρησης των πολιτιστικών διαφορών της με την υπόλοιπη Ισπανία. Ακόμα και σήμερα η ιδέα της πλήρους απόσχισης από την αγκαλιά του ισπανικού κράτους φέρνει περισσότερο φόβο παρά σιγουριά, και αυτό είναι κάτι στο οποίο σίγουρα ποντάρει η κεντρική ισπανική διοίκηση. Μάλιστα η Ισπανία έχει φροντίσει στον αγώνα εκφοβισμού να επιστρατεύσει και την κεντρική εθνική τράπεζα, η οποία κάνει λόγο για αβεβαιότητα στις καταθέσεις των Καταλανών αν οριστικοποιηθεί η απόσχιση.
Το ποτήρι είναι σίγουρα μισογεμάτο για τη νέα καταλανική διοίκηση. Αν μπορούσα να κάνω μια επιπόλαιη πρόβλεψη θα έλεγα πως η ισπανική κυβέρνηση δεν έχει άλλη επιλογή απ’ το να συμφωνήσει στο διάλογο και ύστερα στην παραχώρηση ορισμένων προνομίων για την Καταλονία. Αν θέλουν να κρατήσουν την Καταλονία σε «κοντό λουρί» πρέπει να της δώσουν μια πιο γενικευμένη ψευδαίσθηση ανεξαρτησίας, άλλωστε το timing όπως είπαμε είναι κακό για τον κύριο Ραχόι. Αυτό είναι, τελικά, που κατά την ταπεινή μου άποψη θα επιχειρήσει η ισπανική κυβέρνηση, είτε η παρούσα είτε όποια προκύψει μετά από τις εθνικές εκλογές.
*Cover photo © The Guardian
